• Porodica
• Posao
• Kuća
• Krivično i prekršajno pravo
• Nasleđivanje
• Strazbur
• Socijalna zaštita
• Zdravstvena zaštita
• Izvršni postupak
• Ugovori
• Parnični postupak
• Carina
• Prava građana
• Trgovina
• Preduzetnici
• Pravo intelektualne svojine

Postupanje komunalne policije kao informacija od javnog značaja

Autor: Redakcija Paragraf Lex

Objavljeno: 06.02.2015.

Pitanje:

Da li je dozvoljeno snimanje postupanja Komunalne policije prilikom obavljanja poslova iz njihove zakonom utvrđene nadležnosti?

Odgovor:

Zaštita podataka o ličnosti lica utvrđena je odredbama Ustava Republike Srbije ("Sl. glasnik RS", br. 98/2006 - dalje: Ustav) i Zakona o zaštiti podataka o ličnosti ("Sl. glasnik RS", br. 97/2008, 104/2009 - dr. zakon, 68/2012 - odluka US i 107/2012 - dalje: Zakon). Saglasno odredbi člana 42. stav 2. Ustava prikupljanje, držanje, obrada i korišćenje podataka o ličnosti uređuju se zakonom, dok su odredbama člana 8. stav 1. tač. 1) do 8) Zakona propisana osnovna načela obrade podataka o ličnosti, kojima je utvrđeno da svaki rukovalac podataka sme da obrađuje samo one podatke koje je zakonom ovlašćen da prikuplja ili je ovlašćenje dobio od lica čije podatke namerava da obrađuje na osnovu njegovog punovažnog pristanka, da svaki rukovalac podataka treba da poštuje načelo svrsishodnosti obrade, odnosno da prikuplja podatke o ličnosti samo za svrhe koje su zakonom propisane ili za svrhe određene dobijenim pristankom lica, kao i da svaki rukovalac podataka treba da poštuje načelo srazmernosti obrade, odnosno da obrađuje samo one podatke o ličnosti neophodne u datom slučaju.

Iz navedenih odredbi Ustava i Zakona proizilazi da pravni osnov obrade podataka o ličnosti može biti zakon ili pristanak lica o čijim podacima se radi, dat na način i pod uslovima utvrđenim odredbama čl. 10. i 15. ovog zakona. Izuzeci od pravila da pravni osnov obrade podataka o ličnosti može biti zakon ili pristanak lica o čijim podacima se radi su retki i restriktivni i propisani odredbama čl. 12. i 13. Zakona.

Imajući u vidu činjenicu da se snimanje saglasno odredbama člana 3. stav 1. tačka 3) Zakona, smatra jednom od radnji koja predstavlja obradu podataka o ličnosti, isto podleže opštim principima obrade podataka o ličnosti propisanih odredbama člana 8. ovog zakona.

Međutim, kada se radi o snimku postupanja komunalnog policajca prilikom obavljanja poslova iz delokruga svoje zakonom utvrđene nadležnosti, znači snimku nosioca javne funkcije, a ne snimku komunalnog policajca kao privatnog lica, to ovo pitanje treba da se posmatra i sa aspekta Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja ("Sl. glasnik RS", br. 120/2004, 54/2007, 104/2009 i 36/2010), a ne samo Zakona.

Odredbom člana 2. Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja propisano je da je informacija od javnog značaja, u smislu ovog zakona, svaka informacija kojom raspolaže organ javne vlasti, nastala u radu ili u vezi sa radom organa vlasti, sadržana u određenom dokumentu, a odnosi se na sve ono o čemu javnost ima opravdan interes da zna. Imajući u vidu ovu zakonsku definiciju, snimak postupanja komunalnog policajca prilikom obavljanja poslova iz okvira svoje zakonom utvrđene nadležnosti, jeste informacija od javnog značaja, nastala u vezi sa radom organa vlasti, nesporno sadržana u nekom od dokumenata u vezi sa vođenjem evidencija o njima ili plaćanjem računa od strane organa za troškove koje komunalni policajci naprave prilikom obavljanja poslova iz okvira svoje nadležosti, te samim tim jesu u posedu organa vlasti, a interes javnosti da ih zna se, u smislu odredbi člana 4. ovog zakona, uvek pretpostavlja, sve dok organ vlasti ne dokaže suprotno.

Odredbama čl. 128. do 153. Krivičnog zakonika ("Sl. glasnik RS", br. 85/2005, 88/2005 - ispr., 107/2005 - ispr., 72/2009, 111/2009, 121/2012, 104/2013 i 108/2014 - dalje: KZ) propisana su krivična dela protiv sloboda i prava čoveka i građanina, pa su tako odredbama čl. 144. i 145. utvrđena i krivična dela:

- Neovlašćeno fotografisanje i

- Neovlašćeno objavljivanje i prikazivanje tuđeg spisa, portreta i snimka.

Odredbama člana 144. KZ propisano je da ko neovlašćeno načini fotografski, filmski, video ili drugi snimak nekog lica i time osetno zadre u njegov lični život ili ko takav snimak preda ili pokazuje trećem licu ili mu na drugi način omogući da se sa njim upozna, kazniće se novčanom kaznom ili zatvorom do jedne godine, a ako delo iz stava 1. ovog člana učini službeno lice u vršenju službe, kazniće se zatvorom do tri godine, dok je odredbama člana 145. KZ propisano da ko objavi ili prikaže spis, portret, fotografiju, film ili fonogram ličnog karaktera bez pristanka lica koje je spis sastavilo ili na koga se spis odnosi, odnosno bez pristanka lica koje je prikazano na portretu, fotografiji ili filmu ili čiji je glas snimljen na fonogramu ili bez pristanka drugog lica čiji se pristanak po zakonu traži i time osetno zadre u lični život tog lica, kazniće se novčanom kaznom ili zatvorom do dve godine, kao i da ako delo iz stava 1. ovog člana učini službeno lice u vršenju službe, kazniće se zatvorom do tri godine.

U skladu sa navedenim, a uzimajući u obzir i odredbu člana 14. stav 1. tačka 2) Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, kojom je propisano da organ vlasti neće tražiocu omogućiti ostvarivanje prava na pristup informacijama od javnog značaja, ako bi time povredio pravo na privatnost, pravo na ugled ili koje drugo pravo lica, osim ako se radi o ličnosti, pojavi ili događaju od interesa za javnost, a naročito ako se radi o nosiocu državne i političke funkcije i ako je informacija važna s obzirom na funkciju koju to lice vrši, sa stanovišta citiranih odredbi Zakona i Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, kao i KZ, teško bi bilo dokazati da snimak postupanja komunalnog policajca u obavljanju poslova iz okvira svoje zakonom utvrđene nadležnosti, nije informacija od javnog značaja i da ista ne treba da bude dostupna javnosti, odnosno da ovakav snimak osetno zadire u lični život lica. Ovo znači da iako komunalni policajci imaju pravo na privatnost i zaštitu svojih podataka o ličnosti u smislu odredbi Zakona kao privatna lica, dok su na dužnosti njihovo postupanje prilikom obavljanja poslova iz okvira svoje zakonom utvrđene nadležnosti je regulisano odredbama Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja.

Više o ovlašćenjima i dužnostima Komunalne policije možete saznati u sledećem tekstu:

Komunalna policija, prema Zakonu o komunalnoj policiji ("Sl. glasnik RS", br. 51/2009) na teritoriji grada i grada Beograda obrazuje se za zakonom određene komunalno policijske i druge poslove čijim se obavljanjem obezbeđuje izvršavanje nadležnosti grada i obezbeđuje nesmetano obavljanje zakonom određenih poslova iz nadležnosti grada.

Poslovi komunalne policije izvedeni su iz nadležnosti gradova i grada Beograda, a to su:

• održavanje komunalnog i drugog zakonom uređenog reda od značaja za komunalnu delatnost;
• vršenje kontrole nad primenom zakona i drugih propisa i opštih akata iz oblasti komunalne i drugih delatnosti iz nadležnosti grada;
• ostvarivanje nadzora u javnom gradskom, prigradskom i drugom lokalnom saobraćaju, u skladu sa zakonom i propisima grada;
• zaštita životne sredine, kulturnih dobara, lokalnih puteva, ulica i drugih javnih objekata od značaja za grad;
• podrška sprovođenju propisa kojima se obezbeđuje nesmetano odvijanje života u gradu, očuvanje gradskih dobara i izvršavanje drugih zadataka iz nadležnosti grada.

Održavanjem komunalnog reda smatra se održavanje reda u oblastima, odnosno pitanjima:

• snabdevanja vodom;
• odvođenja otpadnih i atmosferskih voda;
• javne čistoće;
• prevoza i deponovanja komunalnog i drugog otpada;
• lokalnih puteva i ulica;
• saobraćajnih oznaka i signalizacije;
• parkiranja;
• prevoza putnika u gradskom i prigradskom saobraćaju;
• auto-taksi prevoza;
• postavljanja privremenih poslovnih objekata;
• protivpožarne zaštite;
• zaštite od buke u životnoj sredini;
• kontrole radnog vremena subjekata nadzora;
• održavanja komunalnih objekata, pijaca, grobalja, parkova, zelenih i drugih javnih površina, javne rasvete, stambenih i drugih objekata.

Pored navedenih poslova, komunalna policija:

• pruža asistenciju - pomoć nadležnim organima grada, preduzećima, organizacijama i ustanovama u sprovođenju njihovih izvršnih odluka,
• preduzima hitne mere zaštite životne sredine, zaštite ljudi i imovine od elementarnih i drugih nepogoda, zaštite od požara i druge zaštite iz nadležnosti grada i
• učestvuje u spasilačkim funkcijama i pruža pomoć drugim organima, pravnim i fizičkim licima na otklanjanju posledica elementarnih i drugih nepogoda.

Poslovi komunalne policije obavljaju se organizovanim prisustvom komunalnih policajaca na mestima održavanja reda i primenom zakonom utvrđenih ovlašćenja.

U obavljanju poslova komunalne policije, komunalni policajac ima sledeća ovlašćenja:

• upozorenje;
• usmeno naređenje;
• provera identiteta;
• dovođenje;
• pregledanje lica i predmeta;
• privremeno oduzimanje predmeta;
• video nadzor;
• upotreba sredstava prinude, i to fizičke snage, službene palice i sredstava za vezivanje.

Navedena ovlašćenja komunalne policije, budući da podrazumevaju i izvesna ovlašćenja kojima se može posezati u ljudska prava i slobode, stavljena su u neophodan zakonski okvir, tako da se primenjuju isključivo pod uslovima i na način utvrđen Zakonom o komunalnoj policiji i Zakonom o policiji ("Sl. glasnik RS", br. 101/2005, 63/2009 - odluka US i 92/2011) i podzakonskim propisima o policijskim ovlašćenjima i načinu obavljanja policijskih poslova.

Pored navedenih ovlašćenja komunalni policajac, kada je za to ovlašćen zakonom, drugim propisom i opštim aktom grada, može:

• izdati prekršajni nalog,
• podneti prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično delo,
• podneti zahtev za vođenje prekršajnog postupka i
• obavestiti drugi nadležni organ da preduzme mere iz svoje nadležnosti.

Prema tome, iako deluju u komunalnoj oblasti, poslovi komunalne policije i komunalne inspekcije se suštinski razlikuju. Komunalna inspekcija vrši inspekcijski nadzor, odnosno vodi upravni postupak u skladu sa zakonom koji propisuje pravila opšteg upravnog postupka, posebnim zakonom i propisima grada kojima se uređuje komunalna oblast, dok komunalna policija obavlja komunalno policijske poslove u skladu sa Zakonom o komunalnoj policiji, ne vodi upravni postupak, već uspostavlja i održava komunalni red organizovanim prisustvom komunalnih policajaca na mestima održavanja reda, preduzima preventivne mere i primenjuje policijska ovlašćenja radi uspostavljanja i održavanja komunalnog reda, pruža pomoć organima grada u izvršenju rešenja i izvršavanju drugih nadležnosti grada.