ZAKON O ZDRAVLJU BILJA("Sl. glasnik RS", br. 41/2009 i 17/2019) |
Ovim zakonom uređuje se zaštita i unapređenje zdravlja bilja; mere za sprečavanje unošenja, otkrivanje, sprečavanje širenja i suzbijanje štetnih organizama; fitosanitarna kontrola; uslovi za proizvodnju, preradu, doradu, uvoz, skladištenje i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, kao i uslovi za pružanje usluga u oblasti zaštite zdravlja bilja.
Zaštita zdravlja bilja, u smislu ovog zakona, obuhvata:
1) zaštitu bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata od štetnih organizama;
2) sprečavanje unošenja, širenja štetnih organizama i njihovo suzbijanje primenom fitosanitarnih mera;
3) detekciju i determinaciju štetnih organizama;
4) omogućavanje optimalne proizvodnje i prometa bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
5) zaštitu životne sredine od posledica delovanja štetnih organizama;
6) mere, uslove i instrumente za održivo upravljanje, očuvanje celovitosti i raznovrsnosti u oblasti zdravlja bilja;
7) mere i postupke za zaštitu zdravlja bilja;
8) edukaciju i javno informisanje.
Mere i postupci za zaštitu zdravlja bilja iz člana 2. tačka 7) ovog zakona jesu:
1) stalni nadzor nad biljem, koji obuhvata gajene kulture (polja, zasadi, plantaže, rasadnici, matični zasadi, staklenici, mrežanici, laboratorije i sl.), spontanu floru, kao i bilje i biljne proizvode u skladištima, procesu dorade, prerade i tokom transporta;
2) praćenje prisustva i procena rizika od štetnih organizama i njihovo suzbijanje;
3) fitosanitarna kontrola pri uvozu u cilju sprečavanja unošenja i širenja štetnih organizama;
4) fitosanitarna kontrola pri izvozu pošiljaka bilja i biljnih proizvoda za koje druge zemlje postavljaju specifične fitosanitarne zahteve;
5) posebni fitosanitarni pregledi na prisustvo određenih štetnih organizama putem provere zdravstvenog stanja, praćenja i posebnog nadzora;
6) fitosanitarni pregledi, radi izdavanja biljnih pasoša, fitosanitarnih sertifikata i drugih službenih dokumenata i akata;
7) sprovođenje inspekcijskog nadzora radi zaštite zdravlja bilja;
8) sprovođenje fitosanitarnih mera;
9) laboratorijske analize i testiranje bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, radi utvrđivanja prisustva štetnih organizama i intenziteta njihove pojave;
10) prognoze pojave štetnih organizama, razvoja i kretanja njihove populacije i utvrđivanje optimalnih rokova za njihovo suzbijanje;
11) primenjena i druga istraživanja u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja;
12) edukacija i davanje saveta i preporuka o štetnim organizmima;
13) suzbijanje štetnih organizama primenom dezinfekcije, dezinsekcije, deratizacije, dekontaminacije i primenom drugih postupaka tretiranja.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) autohtoni organizam jeste ona vrsta organizma koja je u određenom ekosistemu prirodno prisutna;
2) biljem se smatraju žive biljke i živi delovi biljaka, uključujući seme;
3) biljni proizvodi jesu svi proizvodi biljnog porekla, neprerađeni ili podvrgnuti procesu jednostavne prerade, zbog čega se više ne mogu smatrati biljem, kao i drvo ako zadržava u potpunosti ili delimično, svoju prirodno oblu površinu, sa ili bez kore ili ako je u obliku iverice, strugotine, delića, otpada ili ako se koristi u formi rezane građe, ambalaže, letvica, paleta i materijala za pakovanje u transportu pošiljki, a može da predstavlja rizik po zdravlje bilja;
4) biljke namenjene za sadnju jesu:
(1) već zasađene biljke, namenjene da ostanu zasađene ili rasađene posle njihovog unošenja,
(2) biljke koje nisu zasađene, ali su namenjene za sadnju;
5) biljni pasoš jeste službeni dokument, isprava ili druga službena oznaka kojom se potvrđuje da bilje, biljni proizvodi i propisani objekti u prometu, ispunjavaju fitosanitarne uslove propisane ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
6) biološka zaštita bilja jeste strategija suzbijanja štetnih organizama u poljoprivredi i šumarstvu korišćenjem prirodnih neprijatelja, antagonista ili kompetitora ili njihovih proizvoda i drugih samoreprodukujućih živih bića;
7) vizuelni pregled jeste pregled bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata golim okom ili korišćenjem lupa, binokulara ili mikroskopa, bez vršenja laboratorijske analize, radi utvrđivanja prisustva štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima;
8) držalac bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata (u daljem tekstu: držalac bilja) jeste pravno i fizičko lice, odnosno preduzetnik koji je vlasnik ili korisnik bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, odnosno lice koje se bavi proizvodnjom, preradom, doradom, skladištenjem, prometom i uvozom ili ih na drugi način koristi, kao i vlasnik ili korisnik zemljišta na kojem se utvrdi prisustvo štetnih organizama;
9) zdravlje bilja jeste zaštita zdravlja bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata od štetnih organizama primenom fitosanitarnih mera;
10) zemlja porekla jeste zemlja u kojoj je gajeno bilje ili zemlja u kojoj je gajeno bilje od koga su dobijeni biljni proizvodi ili zemlja gde su biljni proizvodi prvi put izloženi delovanju štetnih organizama;
11) izveštavanje jeste službena procedura kojom se uspostavlja tok informacija na propisan način;
12) izvoz jeste svaki transport pošiljke izvan teritorije Republike Srbije, što obuhvata reeksport i privremeni izvoz;
13) introdukovani organizmi jesu sve vrste organizama koje unosi čovek u odgovarajući ekosistem gde do tog momenta nisu bili prisutni;
13a) lot jeste broj jedinica iste vrste robe identifikovane kao homogene po sastavu i poreklu, koje čine deo pošiljke ili celu pošiljku;
14) mesto proizvodnje jeste bilo koja proizvodna površina, odnosno objekat koji predstavlja jedinstvenu proizvodnu jedinicu, sa svim pratećim objektima, mehanizacijom i opremom;
15) međunarodno prihvaćeni standardi smernice i preporuke su oni koje su razrađeni u okviru Sekreterijata Međunarodne konvencije za zaštitu bilja i u saradnji sa regionalnim organizacijama koje deluju u skladu sa međunarodnom konvencijom o zaštiti bilja (IPPC);
16) praćenje zdravstvenog stanja jeste postupak praćenja i provere fitosanitarnog stanja u Republici Srbiji;
17) provera zdravstvenog stanja jeste službena procedura kojom se putem vizuelnog pregleda bilja, uzimanja službenih uzoraka i laboratorijskom analizom proverava prisustvo štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima;
18) tranzit jeste svaki transport pošiljke pod carinskim nadzorom preko teritorije Republike Srbije;
19) propisani objekti jesu parcele poljoprivrednog i šumskog zemljišta, objekti predviđeni za skladištenje, obradu, doradu i preradu bilja i biljnih proizvoda, ambalaža za pakovanje i transport, kontejneri, zemlja i druge podloge u ili na kojima se biljke gaje ili drugi organizmi, objekti i materijali koji mogu da sadrže i prenose štetne organizme;
20) posebni nadzor jeste službena procedura koja se sprovodi u utvrđenom vremenskom periodu, radi otkrivanja pojave štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanje granice područja koje se smatra zaraženim, napadnutim ili slobodnim od štetnih organizama;
21) pošiljka bilja jeste određena količina bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koja se transportuje i koju prati fitosanitarni sertifikat ili drugi jedinstveni dokument ili oznaka, potreban za sprovođenje carinskih ili drugih postupaka, a koja se može sastojati iz više partija ili lotova;
21a) sadnja ili setva je bilo koji postupak kojim se obezbeđuje dalji rast, razmnožavanje ili umnožavanje bilja;
22) semenom se smatra seme u botaničkom smislu koje je namenjeno za setvu;
22a) službena izjava ili mera jeste:
(1) izjava ili mera koju sačinjava ili je donosi nadležni organ za zdravlje bilja druge države ili javni službenik koji je stručno osposobljen i ovlašćen od nadležnog organa za donošenje izjava ili mera, odnosno za izdavanje fitosanitarnog sertifikata i/ili fitosanitarnog sertifikata za reeksport ili njihovog elektronskog oblika;
(2) izjava ili mera koju sačinjava ili je donosi nadležni organ za zdravlje bilja u Republici Srbiji ili stručno lice u pravnom licu ovlašćenom u skladu sa ovim zakonom, i koje nema lični interes u vezi sa ishodom mera koje preduzima;
22b) službena kontrola jeste svaka provera usaglašenosti sa propisima u oblasti zdravlja bilja;
23) službeni uzorak jeste uzorak uzet od strane fitosanitarnog inspektora ili lica koje obavlja poslove od javnog interesa;
24) stalni nadzor jeste službeni proces beleženja, prikupljanja i obrade podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama na bazi fitosanitarnih pregleda, praćenja, provere zdravstvenog stanja ili drugih procedura i na osnovu drugih izvora;
25) uvoz pošiljke jeste svako unošenje pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na teritoriju Republike Srbije, osim tranzita;
26) unošenje štetnog organizma jeste svaki unos štetnog organizma u određeno područje u kome još uvek nije prisutan ili je njegovo prisustvo ograničeno;
27) fitosanitarna mera jeste službena procedura koja ima za cilj sprečavanje unošenja ili širenja karantinskih štetnih organizama ili ograničenje ekonomskog uticaja regulisanih ne-karantinskih štetnih organizama;
28) fitosanitarni pregled jeste provera dokumentacije, identiteta i zdravstvenog stanja bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, radi utvrđivanja prisustva ili odsustva štetnih organizama, kao i svaka druga provera usaglašenosti sa fitosanitarnim propisima;
29) fitosanitarni sertifikat (u daljem tekstu: fitosertifikat) jeste međunarodno uverenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja izdato od strane nadležnog organa za zaštitu bilja zemlje porekla pošiljke i koje prati pošiljku pri izvozu, uvozu i tranzitu;
30) fitosanitarni sertifikat za reeksport (u daljem tekstu: fitosertifikat za reeksport) jeste međunarodno uverenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja izdato od strane nadležnog organe zemlje koja nije zemlja porekla, a na čijoj teritoriji je pošiljka uvezena, skladištena, prepakovana ili podeljena i mora da prati pošiljku koja se reeksportuje;
31) živi delovi biljaka jesu:
(1) plodovi, u botaničkom smislu, izuzev onih koji se čuvaju duboko zamrznuti,
(2) povrće, izuzev onog koje se čuva duboko zamrznuto,
(3) krtole, čenovi, lukovice, rizomi i ostali podzemni reproduktivni delovi,
(4) rezano cveće,
(5) grančice sa lišćem ili iglicama,
(6) rezano drveće sa lišćem i iglicama,
(6a) listovi, lišće,
(7) živi polen,
(8) kalem okca, plemke, reznice,
(9) kulture biljnih tkiva,
(10) drugi delovi bilja, u skladu sa ovim zakonom;
32) štetni organizam jeste bilo koja vrsta, soj ili biotip biljaka, životinja ili drugih patogenih organizama koji je štetan za bilje ili biljne proizvode;
33) regulisani štetni organizam jeste svaki štetni organizam sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB ili štetni organizam koji svojim prisustvom na biljkama namenjenim za sadnju i semenu prouzrokuje neprihvatljive ekonomske štete.
Zaštitu zdravlja bilja na teritoriji Republike Srbije, u okviru svojih ovlašćenja, obezbeđuju Republika Srbija preko ministarstva nadležnog za poslove zdravlja bilja (u daljem tekstu: Ministarstvo), subjekti koji se upisuju u Fitoregistar proizvođača, prerađivača, dorađivača, uvoznika, skladištara i prometnika bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata i drugi subjekti u oblasti zaštite zdravlja bilja.
Subjekti iz stava 1. ovog člana jesu:
1) pravna lica koja na osnovu ovog zakona vrše poslove od javnog interesa;
2) pravna lica i preduzetnici koji pružaju usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja;
3) držaoci bilja.
Ministarstvo i pravna lica koja na osnovu ovog zakona vrše poslove od javnog interesa u vršenju poslova u okviru svojih ovlašćenja koriste službenu oznaku.
Ministar nadležan za poslove zdravlja bilja u poljoprivredi i šumarstvu (u daljem tekstu: ministar) bliže propisuje oblik, veličinu, sadržaj, izgled službene oznake, kao i način upotrebe službene oznake.
U ostvarivanju zaštite zdravlja bilja Ministarstvo, pravna i fizička lica odgovorni su za svaku aktivnost, odnosno za nepreduzimanje mera zaštite zdravlja bilja, u skladu sa ovim zakonom.
Ministarstvo sprovodi međunarodne obaveze u skladu sa preporukama IPPC, sporazumom o primeni sanitarnih i fitosanitarnih mera (SPS agreement), međunarodnim konvencijama i drugim međunarodnim sporazumima i razmenjuje informacije sa drugim nacionalnim organizacijama odgovornim za zdravlje bilja.
Subjekti koji obezbeđuju zaštitu zdravlja bilja dužni su da međusobno sarađuju u obavljanju fitosanitarnih pregleda, praćenja i nadzora nad biljem, biljnim proizvodima i propisanim objektima, radi otkrivanja i izveštavanja o pojavi štetnih organizama i njihovog suzbijanja i iskorenjivanja.
II PRAVA I OBAVEZE DRŽAOCA BILJA
Držalac bilja ima pravo na:
1) informacije o štetnim organizmima sa listi propisanih ovim zakonom, kao i fitosanitarnim merama;
2) edukacije u skladu sa ovim zakonom.
Držalac bilja dužan je da:
1) vrši pregled bilja na obradivim površinama (polja, plantaže, rasadnici, bašte, staklene bašte i sl.), na neobradivim površinama i utrinama (međe, zapuštene površine i sl.), objekata za skladištenje, doradu i preradu bilja i biljnih proizvoda, sredstava za transport bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, kao i bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koje koristi za sopstvene potrebe;
2) suzbija štetne organizme koji mogu ugroziti njegovo bilje, biljne proizvode i propisane objekte, kao i bilje, biljne proizvode i propisane objekte drugih držalaca bilja;
3) preduzima mere zaštite zdravlja bilja u cilju optimalne proizvodnje bilja;
4) vodi evidenciju o preduzetim merama zaštite zdravlja bilja, odnosno o tretiranju bilja i biljnih proizvoda, u polju i zaštićenom prostoru;
5) omogući fitosanitarni pregled, u skladu sa ovim zakonom;
6) o svakoj novoj i neuobičajenoj pojavi štetnog organizma obavesti nadležnog inspektora koji o tome odmah obaveštava Ministarstvo;
7) bez odlaganja, preduzme naložene fitosanitarne mere, u skladu sa ovim zakonom.
Ukoliko držalac bilja ne preduzme mere iz stava 1. tač. 2), 3) i 7) ovog člana, nadležni inspektor će narediti njihovo izvođenje o trošku držaoca bilja.
III SUBJEKTI U OBLASTI ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA KOJI SE UPISUJU U FITOREGISTAR PROIZVOĐAČA, PRERAĐIVAČA, DORAĐIVAČA, UVOZNIKA, SKLADIŠTARA I PROMETNIKA BILJA, BILJNIH PROIZVODA I PROPISANIH OBJEKATA
Proizvodnjom, preradom, doradom, uvozom, skladištenjem i prometom bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, koji se nalaze na Listi VA deo I, Listi VA deo II, Listi VB deo I i Listi VB deo II može da se bavi pravno lice i preduzetnik, koji je registrovan u Registar privrednih subjekata i koji je upisan u Fitoregistar proizvođača, prerađivača, dorađivača, uvoznika, skladištara i prometnika bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata (u daljem tekstu: Fitoregistar) koji vodi Ministarstvo.
Proizvodnjom, preradom, doradom, uvozom, skladištenjem i prometom određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji se ne nalaze na Listi VA deo I i Listi VA deo II može da se bavi pravno lice i preduzetnik, koji je registrovan u Registar privrednih subjekata i koji je upisan u Fitoregistar iz stava 1. ovog člana.
Pravno lice i preduzetnik iz st. 1. i 2. ovog člana upisuje se u Registar privrednih subjekata u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija privrednih subjekata.
Proizvodnjom određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 2. ovog člana koji su namenjeni prometu, može da se bavi i fizičko lice koje je upisano u Fitoregistar.
Ministar utvrđuje određene vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 2. ovog člana.
Izuzetno od stava 4. ovog člana proizvodnjom određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata može da se bavi fizičko lice koje nije upisano u Fitoregistar, ako je ukupna proizvodnja tog lica namenjena ličnim potrebama ili prodaji na lokalnom tržištu, fizičkom licu kao krajnjem korisniku (u daljem tekstu: mali proizvođač).
Ministar bliže propisuje uslove za određivanje malog proizvođača, kao i lokalnog tržišta, u zavisnosti od određene vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata i rizika od širenja štetnih organizma.
Upis u Fitoregistar vrši se na osnovu zahteva koji pravno lice, odnosno preduzetnik iz člana 11. ovog zakona podnosi Ministarstvu.
Zahtev za upis u Fitoregistar naročito sadrži:
1) podatke o podnosiocu zahteva (naziv, sedište, adresa, matični broj, poreski identifikacioni broj i podatke o odgovornom licu);
2) šifru delatnosti;
3) podatke o odgovornom licu za zdravlje bilja (ime i prezime, adresa, jedinstveni matični broj);
4) podatke o poljoprivrednom zemljištu koje se koristi za proizvodnju bilja i nameni korišćenja (katastarska opština i broj katastarske parcele);
5) podatke o obliku i mestu skladištenja, doradi, preradi ili prometu bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Uz zahtev iz stava 2. ovog člana podnosi se i dokaz da odgovorno lice za zdravlje bilja ima radno iskustvo od najmanje godinu dana na poslovima zdravlja bilja.
Fizičko lice za upis u Fitoregistar podnosi sledeće podatke, i to: ime i prezime, adresu, jedinstveni matični broj građana, broj iz Registra poljoprivrednih gazdinstava, ako je upisan u njega, kao i podatke iz stava 2. tač. 4) i 5) ovog člana.
Ministar donosi rešenje o upisu u Fitoregistar na osnovu zapisnika fitosanitarnog inspektora o utvrđivanju ispunjenosti uslova, u roku od 30 dana od dana podnošenja zahteva.
Rešenje iz stava 5. je konačno i protiv njega može se pokrenuti upravni spor.
Pravno lice, preduzetnik, odnosno fizičko lice dužno je da svaku promenu podataka prijavi Ministarstvu u roku od 30 dana od dana nastale promene.
Podaci iz Fitoregistra su javni.
Fitoregistar se vodi u elektronskoj formi i može se povezivati sa drugim bazama i registrima Ministarstva.
Ministar bliže propisuje sadržinu, način vođenja Fitoregistra, kao i obrazac zahteva za upis u Fitoregistar.
Obaveze lica upisanih u Fitoregistar
Pravno lice, preduzetnik, odnosno fizičko lice upisano u Fitoregistar dužno je da:
1) vodi tačne podatke o proizvodnji, preradi, doradi, skladištenju i prometu bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, koje skladišti, seje, sadi, proizvodi, dorađuje, prerađuje ili stavlja u promet;
2) čuva podatke o mestima gde se bilje, biljni proizvodi ili propisani objekti gaje, proizvode, dorađuju, prerađuju, skladište, čuvaju ili koriste pet godina;
3) redovno vrši vizuelne preglede na prisustvo štetnih organizama na za to propisan način;
4) čuva propisanu dokumentaciju, u skladu sa ovim zakonom pet godina.
Ministar bliže propisuje način vršenja vizuelnih pregleda bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, kao i način dostavljanja podataka.
Pravno lice, preduzetnik, odnosno fizičko lice se briše iz Fitoregistra ako:
1) donese odluku o prestanku obavljanja delatnosti upisane u Fitoregistar;
2) u propisanom roku ne prijavi promenu podataka iz člana 12. stav 2. tač. 4) i 5) ovog zakona;
3) je fitosanitarni, odnosno šumarski inspektor utvrdio da ne izvršava obaveze iz člana 14. stav 1. ovog zakona.
Ministar donosi rešenje o brisanju iz Fitoregistra.
IV DRUGI SUBJEKTI U OBLASTI ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA I NJIHOVI ORGANIZACIONI OBLICI
1. Pravna lica koja vrše poslove od javnog interesa u oblasti zdravlja bilja i dijagnostike štetnih organizama
Poslove od javnog interesa u oblasti zaštite zdravlja bilja i dijagnostike štetnih organizama mogu da obavljaju privredna društva čiji je osnivač Republika Srbija koja su registrovana u Registru privrednih subjekata da u okviru svoje delatnosti obavljaju stručne poslove u oblasti zaštite bilja (u daljem tekstu: poljoprivredne stručne službe), kao i naučnoistraživačke organizacije i visokoškolske ustanove, ako ispunjavaju uslove u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.
Poslovi od javnog interesa iz stava 1. ovog člana ustupaju se putem konkursa koji raspisuje Ministarstvo i objavljuje u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Poslovi od javnog interesa u oblasti zdravlja bilja
Poslovi od javnog interesa u oblasti zdravlja bilja jesu:
1) praćenje i provera zdravstvenog stanja bilja tokom njegovog rasta i razvoja na poljima, u zasadima, objektima i drugim površinama i vođenje evidencije o tome, uključujući i samoniklo bilje;
2) praćenje i provera zdravstvenog stanja bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata namenjenih izvozu, radi izdavanja fitosanitarnih sertifikata, odnosno fitosertifikata za reeksport;
3) praćenje i provera zdravstvenog stanja semena, rasada i sadnog materijala na prisustvo štetnih organizama;
4) poseban nadzor nad štetnim organizmima u skladu sa Programom mera zaštite zdravlja bilja;
5) izveštavanje nadležnog organa o pojavi štetnih organizama sa listi propisanih zakonom, novoj ili iznenadnoj masovnoj pojavi štetnih organizama;
6) edukacija držaoca bilja, pružaoca usluga i drugih lica o štetnim organizmima sa listi propisanih ovim zakonom, kao i fitosanitarnim merama;
7) prognozno-izveštajni poslovi;
8) priprema naučne osnove za donošenje preventivnih mera zaštite zdravlja bilja;
9) primenjena i druga istraživanja u oblasti zaštite zdravlja bilja.
Poslove iz stava 1. tač. 1)-6) ovog člana obavljaju poljoprivredne stručne službe u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Poslovi iz stava 1. tačka 7) ovog člana koji se odnose na štetne organizme koji su uobičajeno prisutni na bilju i biljnim proizvodima (u daljem tekstu: ekonomski štetni organizmi) obavljaju se u skladu sa zakonom kojim se uređuje obavljanje savetodavnih i stručnih poslova u oblasti poljoprivrede i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Poslovi iz stava 1. tačka 1) i tač. 3)‒7) ovog člana u oblasti zdravlja bilja u šumarstvu obavljaju naučnoistraživačke organizacije i visokoškolske ustanove u šumarstvu, u skladu sa ovim zakonom, kao i propisima kojima se uređuju šume.
Poslove iz stava 1. tač. 8) i 9) ovog člana obavljaju naučnoistraživačke organizacije i visokoškolske ustanove, u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Laboratorijske i s njima povezane stručne poslove u oblasti dijagnostike štetnih organizama obavlja Direkcija za nacionalne referentne laboratorije osnovana zakonom kojim se uređuje bezbednost hrane (u daljem tekstu: Nacionalna referentna fitosanitarna laboratorija).
Nacionalna referentna fitosanitarna laboratorija mora biti akreditovana u skladu sa standardom SRPS ISO/IEC 17025 - Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i laboratorija za etaloniranje.
U okviru Nacionalne referentne fitosanitarne laboratorije obavljaju se sledeći poslovi:
1) laboratorijska ispitivanja službenih uzoraka na prisustvo štetnih organizama;
2) potvrdna laboratorijska ispitivanja primenom referentnih metoda;
3) provera rezultata ispitivanja, primenjenih testova i metoda;
4) čuvanje referentnih uzoraka i standardnih reagenasa;
5) priprema i održavanje referentnog materijala;
6) uvođenje, razvijanje i validacija novih metoda i protokola testiranja u skladu sa međunarodno prihvaćenim standardima i davanje preporuka u skladu sa tim;
7) učešće u međunarodno organizovanim međulaboratorijskim poređenjima;
8) saradnja sa referentnim laboratorijama drugih zemalja i referentnim laboratorijama Evropske unije;
9) kada je to potrebno, organizovanje međulaboratorijskih poređenja na nacionalnom nivou, obrada dobijenih rezultata u skladu sa međunarodno priznatim vodičima i protokolima, sastavljanje izveštaja koji detaljno prikazuje rezultate svih učesnika na poverljiv način;
10) obuke i edukacije u skladu sa programima Ministarstva;
11) priprema vodiča za preglede, uzorkovanje i rukovanje uzorcima;
12) obezbeđivanje naučne i tehničke pomoći Ministarstvu.
Poslove iz stava 3. tač. 1), 4)-6), 10)-12) ovog člana može da obavlja i laboratorija izabrana konkursom za obavljanje određenih poslova i sa kojom je zaključen ugovor (u daljem tekstu: službena laboratorija), u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Ministar može da ovlasti službenu laboratoriju iz stava 4. ovog člana čiji osnivač je Republika Srbija, odnosno autonomna pokrajina, kao referentnu za pojedine vrste ili grupe ispitivanja (u daljem tekstu: ovlašćena referentna laboratorija).
Ministarstvo sa ovlašćenom referentnom laboratorijom zaključuje ugovor o obavljanju poslova, kojim se naročito utvrđuju poslovi koji su predmet ugovora, odgovorna lica koja će obavljati određene poslove, metode, način i postupak obavljanja određenih poslova međusobna prava, obaveze i odgovornosti.
Sredstva za obavljanje poslova iz stava 6. ovog člana obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.
Ako u Republici Srbiji ne postoji referentna laboratorija koja ispunjava propisane uslove, ministar može za pojedine vrste ispitivanja da odredi referentnu laboratoriju sa teritorije druge države za tražena ispitivanja.
Konkurs za obavljanje poslova od javnog interesa
Poslove iz člana 17. stav 1. ovog zakona, osim poslova iz člana 17. stav 1. tačka 7) ovog zakona koje obavljaju poljoprivredne stručne službe, i poslove iz člana 17a stav 4. ovog zakona, Ministarstvo ustupa putem konkursa koji se objavljuje u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Konkurs iz stava 1. ovog člana naročito sadrži:
1) vrstu poslova za koji se konkurs raspisuje;
2) period na koji se dodeljuju poslovi;
3) dokaz o ispunjenosti međunarodnih standarda u pogledu tehničke opremljenosti i kadrovske osposobljenosti;
4) dokaz o ispunjenosti uslova u pogledu iskustva, rezultata i blagovremenosti u dosadašnjem obavljanju poslova;
5) rok za donošenje i objavljivanje odluke o izboru;
6) način obaveštavanja o rezultatima konkursa.
Konkurs iz stava 1. ovog člana sprovodi komisija koju obrazuje ministar.
Odluku o izboru za obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana donosi ministar.
Rezultati konkursa objavljuju se u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Ministarstvo utvrđuje spisak lica iz člana 16. stav 1. ovog zakona i službenih laboratorija izabranih putem konkursa, koji se objavljuje na internet stranici Ministarstva.
Ministarstvo spisak službenih laboratorija iz stava 6. ovog člana i spisak ovlašćenih referentnih laboratorija iz člana 17a stav 5. ovog zakona dostavlja ministarstvu nadležnom za tehničke propise radi upisa u registar ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti.
Ugovor o obavljanju poslova od javnog interesa
Na osnovu odluke o izboru, Ministarstvo sa pravnim licem kome je dodeljeno obavljanje poslova u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja, zaključuje ugovor kojim se utvrđuju:
1) poslovi od javnog interesa koji su predmet ugovora;
2) odgovorno lice koje će obavljati određene poslove u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja;
3) metode, način i postupak obavljanja poslova u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja;
4) međusobna prava, obaveze i odgovornosti;
5) vreme za koje se zaključuje ugovor;
6) način finansiranja poslova od javnog interesa.
Obaveze subjekata koji obavljaju poslove od javnog interesa
Subjekti koji obavljaju poslove od javnog interesa dužni su da vode evidencije u vezi sa poslovima koje obavljaju i dostavljaju izveštaje na zahtev Ministarstva, da obezbede kontinuirano obavljanje, nepristrasnost i kvalitet u radu i zaštitu poverljivih podataka u vezi sa poslovima koje obavljaju, kao i nepostojanje sukoba interesa između poslova za koje su ovlašćeni i drugih poslova koje obavljaju.
Usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja
Usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja u smislu ovog zakona jesu:
1) pružanje stručnih saveta i preporuka o štetnim organizmima i njihovom suzbijanju (u daljem tekstu: savetodavne usluge);
2) suzbijanje štetnih organizama primenom postupaka dezinfekcije, dezinsekcije, deratizacije, dekontaminacije (u daljem tekstu: operativne usluge);
3) usluge toplotnog tretiranja i označavanje drvnog materijala za pakovanje (u daljem tekstu: DMP) u skladu sa međunarodnim standardom za fitosanitarne mere (ISPM 15).
Usluge iz tač. 1) i 2) ovog člana može da obavlja lice u skladu sa propisom kojim se uređuju sredstva za zaštitu bilja.
Usluge iz člana 21. stav 1. tačka 3) ovog zakona može da pruža pravno lice ili preduzetnik koji je upisan u Registar privrednih subjekata i Registar pružalaca usluga u oblasti zdravlja bilja (u daljem tekstu: Registar pružalaca usluga), koji vodi Ministarstvo u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega.
Pravno lice i preduzetnik iz stava 1. ovog člana upisuje se u Registar pružalaca usluga, ako ispunjava uslove u pogledu opreme i stručno osposobljenog kadra (u daljem tekstu: pružalac usluga).
Ispunjenost uslova iz stava 2. ovog člana utvrđuje komisija koju obrazuje ministar.
Ministar bliže propisuje uslove iz stava 2. ovog člana, način i postupak vršenja toplotnog tretiranja i označavanja proizvedenog, obnovljenog, odnosno repariranog DMP namenjenog međunarodnom prometu, sadržaj i izgled oznake, kao i druge uslove u skladu sa međunarodnim standardom za fitosanitarne mere (ISPM 15).
Ministar rešenjem utvrđuje ispunjenost uslova iz stava 2. ovog člana.
Sadržaj Registra pružalaca usluga
Registar pružalaca usluga naročito sadrži:
1) redni broj upisa u Registar pružalaca usluga;
2) broj iz Registra privrednih subjekata;
3) naziv, sedište i šifru delatnosti;
4) vrstu i obim usluga iz oblasti zaštite zdravlja bilja za koju je upisan u Registar pružalaca usluga i područje na kojem se te usluge obavljaju;
5) poreski identifikacioni broj;
6) podatke o odgovornom licu za pružanje usluga.
Pružalac usluga dužan je da svaku promenu podataka prijavi Ministarstvu u roku od 15 dana od dana nastale promene.
Podaci iz Registra pružalaca usluga su javni.
Ministar bliže propisuje način upisa u Registar pružalaca usluga, sadržaj i obrazac zahteva, sadržinu, kao i način vođenja Registra pružalaca usluga.
Brisanje iz Registra pružalaca usluga
Pružalac usluga se briše iz Registra pružalaca usluga, ako donese odluku o prestanku pružanja usluga za koje je upisan u Registar pružalaca usluga ili ako prestane da ispunjava uslove iz člana 22. stav 2. ovog zakona.
Ministar donosi rešenje o brisanju iz Registra pružalaca usluga.
Pružalac usluga u oblasti zdravlja bilja dužan je da vodi evidenciju o izvršenim uslugama u elektronskoj i pisanoj formi na propisanom obrascu.
O izvršenim uslugama pružalac usluga iz stava 1. ovog člana dužan je da čuva dokaze pet godina.
Ministar bliže propisuje način vođenja i sadržinu evidencije.
V STRUČNI SAVET ZA ZAŠTITU ZDRAVLJA BILJA
Osnivanje Stručnog saveta za zaštitu zdravlja bilja
Radi razmatranja stručnih pitanja, davanja stručnih mišljenja i učešća u realizaciji projektnih zadataka u oblasti zaštite zdravlja bilja, ministar, u skladu sa propisima kojima se uređuje državna uprava, rešenjem osniva posebnu radnu grupu - Stručni savet za zaštitu zdravlja bilja (u daljem tekstu: Stručni savet).
Stručni savet razmatra stručna pitanja, daje stručna mišljenja i učestvuje u realizaciji projektnih zadataka u vezi sa:
1) analizom rizika od unošenja i širenja štetnih organizama i procenom mogućih negativnih posledica po zdravlje bilja;
2) dugoročnom strategijom zaštite zdravlja bilja;
3) štetnim organizmima za koje se donosi Program mera zaštite zdravlja bilja;
4) predloženim listama štetnih organizama i listama bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
5) planovima i posebnim programima zaštite zdravlja bilja;
6) fitosanitarnim merama koje treba doneti ili izmeniti radi unapređenja zaštite zdravlja bilja;
7) davanjem preporuka za stručna usavršavanja;
8) obavljanjem drugih neophodnih zadataka u pogledu zaštite i unapređenja zaštite zdravlja bilja.
Fitosanitarni i šumarski inspektori, kao i lica zaposlena u Ministarstvu koja obavljaju poslove iz oblasti zaštite zdravlja bilja, usavršavaju se u okviru programa koje donosi Ministarstvo.
Lica koja obavljaju poslove od javnog interesa usavršavaju se u okviru programa koje donosi Ministarstvo.
1. Mere za sprečavanje unošenja, otkrivanja, sprečavanje širenja i suzbijanje štetnih organizama
Radi zaštite zdravlja bilja, kao i radi unapređenja poslova zaštite zdravlja bilja donose se planski dokumenti.
Planski dokumenti iz stava 1. ovog člana su:
1) Dugoročna strategija zaštite zdravlja bilja;
2) Program mera zaštite zdravlja bilja;
3) posebni programi zaštite zdravlja bilja.
Dugoročna strategija zaštite zdravlja bilja
Dugoročnu strategiju zaštite zdravlja bilja donosi Vlada za period od pet godina.
Dugoročnom strategijom iz stava 1. ovog člana određuju se interesi Republike Srbije u oblasti zdravlja bilja, obim mera za sprečavanje unošenja, širenja i suzbijanja štetnih organizama i način za njihovo sprovođenje, elementi za donošenje programa suzbijanja endemskih i drugih štetnih organizama koji ugrožavaju poljoprivredu i šumarstvo Republike Srbije, kao i način njihovog donošenja.
Dugoročnom strategijom iz stava 1. ovog člana utvrđuje se i obim potrebnih sredstava za njeno sprovođenje koja se obezbeđuju u budžetu Republike Srbije.
Program mera zaštite zdravlja bilja
Radi sprečavanja pojave, unošenja, širenja i suzbijanja štetnih organizama ministar donosi Program mera zaštite zdravlja bilja (u daljem tekstu: Program mera) najkasnije do kraja januara tekuće godine za koju se donosi.
Štetni organizmi za koje se donosi Program mera utvrđuju se na osnovu mišljenja Stručnog saveta. Mišljenje Stručnog saveta za uključivanje određenih štetnih organizama u Program mera mora da se zasniva na proceni rizika po zdravlje bilja u poljoprivredi i šumarstvu, kao i na preporukama i obavezama koje proističu iz članstva u međunarodnim organizacijama.
Programom mera utvrđuju se konkretne mere, rokovi, način sprovođenja tih mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera.
Posebni programi zaštite zdravlja bilja
Posebni programi zaštite zdravlja bilja donose se u slučaju potrebe preduzimanja hitnih fitosanitarnih mera usled pojave određenih štetnih organizama, kao i kod sprečavanja širenja, suzbijanja i iskorenjivanja štetnih organizama.
Posebni programi zaštite zdravlja bilja donose se i kao razvojni programi od interesa za Republiku Srbiju, u cilju unapređenja sistema zdravlja bilja.
Posebnim programima zaštite zdravlja bilja utvrđuju se konkretne mere, rokovi, način sprovođenja tih mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera.
Ministar donosi poseban program zaštite zdravlja bilja.
Praćenje i provera zdravstvenog stanja semena, rasada i sadnog materijala
Usevi za proizvodnju semena poljoprivrednog bilja, kao i objekti za proizvodnju šumskog semena, objekti za proizvodnju rasada i objekti za proizvodnju sadnog materijala višegodišnjih biljaka (u daljem tekstu: usevi i objekti) podležu zdravstvenom pregledu u cilju provere zdravstvenog stanja.
Zdravstveni pregled useva i objekata, kao i zdravstveni pregled zemljišta na nematode, prijavljuje se Ministarstvu.
Ako se prilikom zdravstvenog pregleda utvrdi prisustvo štetnog organizma sa listi štetnih organizama iz člana 34. ovog zakona ili prisustvo drugih regulisanih štetnih organizama propisanih merilima za utvrđivanje zdravstvenog stanja useva i objekata u procentu iznad dozvoljenog ili drugim propisima donetim na osnovu ovog zakona, fitosanitarni odnosno šumarski inspektor, nalaže odgovarajuće mere, u skladu sa ovim zakonom.
Ministar bliže propisuje grupe i vrste bilja, vreme i način vršenja zdravstvenog pregleda, kao i merila za utvrđivanje zdravstvenog stanja useva i objekata, semena, rasada i sadnog materijala, obrazac prijave za zdravstveni pregled useva i objekata, obrazac zapisnika o zdravstvenom pregledu i obrazac uverenja o zdravstvenom stanju useva i objekata.
Troškove provere zdravstvenog stanja snosi proizvođač.
2. Liste štetnih organizama i liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata
Radi sprečavanja unošenja, sprečavanja širenja i suzbijanja štetnih organizama na teritoriji Republike Srbije utvrđuju se liste štetnih organizama i liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji mogu biti nosioci štetnih organizama.
Liste štetnih organizama iz člana 33. ovog zakona utvrđuju se u zavisnosti od stepena rizika za zdravlje i opstanak bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, kao i od ekonomskih šteta koje mogu izazvati, i to:
1) Lista IA deo I kojom se utvrđuju štetni organizmi za koje nije poznato da su prisutni na teritoriji Republike Srbije i čije je unošenje i širenje u Republiku Srbiju zabranjeno;
2) Lista IA deo II kojom se utvrđuju štetni organizmi za koje je poznato da su prisutni na ograničenom području Republike Srbije i čije je unošenje i širenje u Republiku Srbiju zabranjeno;
3) Lista IB kojom se utvrđuju štetni organizmi čije je unošenje u određena zaštićena područja i širenje unutar tih područja zabranjeno;
4) Lista IIA deo I kojom se utvrđuju štetni organizmi za koje nije poznato da su prisutni na teritoriji Republike Srbije i čije je unošenje i širenje u Republiku Srbiju zabranjeno, ako su prisutni na određenom bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima;
5) Lista IIA deo II kojom se utvrđuju štetni organizmi za koje je poznato da su prisutni na ograničenom području Republike Srbije i čije je unošenje i širenje u Republiku Srbiju zabranjeno, ako su prisutni na određenom bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima;
6) Lista IIB kojom se utvrđuju štetni organizmi čije je unošenje u određena zaštićena područja, kao i širenje unutar tih područja zabranjeno, ako su prisutni na određenom bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima.
Ministar propisuje liste štetnih organizama iz stava 1. ovog člana.
Liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata
Liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji mogu biti nosioci štetnih organizama iz člana 34. ovog zakona, i koji predstavljaju opasnost po zdravlje bilja, su:
1) Lista IIIA kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata čiji je uvoz zabranjen u Republiku Srbiju;
2) Lista IIIB kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata čije je unošenje zabranjeno u određeno zaštićeno područje;
3) Lista IVA deo I kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje su propisani specifični fitosanitarni uslovi pri uvozu;
4) Lista IVA deo II kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata namenjenih prometu za koje su propisani specifični fitosanitarni uslovi prilikom premeštanja;
5) Lista IVB kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje su propisani specifični fitosanitarni uslovi pri unošenju u određena zaštićena područja;
6) Lista VA deo I kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje je obavezan fitosanitarni pregled, radi izdavanja biljnog pasoša;
7) Lista VA deo II kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje je obavezan fitosanitarni pregled, radi izdavanja biljnog pasoša kod unošenja u zaštićeno područje;
8) Lista VB deo I kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje je pri uvozu obavezan fitosanitarni pregled koje mora da prati fitosanitarni sertifikat;
9) Lista VB deo II kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje je pri uvozu u zaštićena područja obavezan fitosanitarni pregled i koje mora da prati fitosanitarni sertifikat za ta područja;
10) Lista VI kojom se utvrđuju vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje se mogu primeniti posebni postupci i fitosanitarne mere.
Ministarstvo propisuje liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 1. ovog člana.
Radi sprečavanja unošenja, otkrivanja, sprečavanja širenja i suzbijanja štetnih organizama na teritoriji Republike Srbije sprovodi se stalni nadzor, kao i fitosanitarne mere, u skladu sa ovim zakonom.
Ministar može da odredi sprovođenje posebnih fitosanitarnih pregleda radi otkrivanja određenog štetnog organizma na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima, kao i fitosanitarne mere radi sprečavanja unošenja, širenja i suzbijanja određenog štetnog organizma.
Smatra se da postoji pojava štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima ako se:
1) štetni organizmi sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II pojave na teritoriji Republike Srbije;
2) štetni organizmi sa Liste IB i Liste IIB pojave u specifičnim zaštićenim zonama;
3) na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima uoči neuobičajena pojava štetnih organizama ili simptomi koji upućuju na sumnju o pojavi štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB ili organizama štetnih za biljke namenjene sadnji.
U slučaju pojave štetnih organizama iz stava 1. ovog člana na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima držalac bilja dužan je da odmah to prijavi Ministarstvu preko nadležnog inspektora.
Ministar bliže propisuje način prijavljivanja i obrazac prijave iz stava 2. ovog člana.
Detekcija i determinacija štetnih organizama
U slučaju sumnje na pojavu štetnih organizama iz člana 37. stav 1. ovog zakona fitosanitarni inspektor uzima službeni uzorak i dostavlja ga službenoj laboratoriji, odnosno ovlašćenoj referentnoj laboratoriji.
Sa službenim uzorcima postupa se tako da se obezbedi identitet uzorka i izbegne opasnost od širenja štetnog organizma.
Mere u slučaju pojave, odnosno infekcije štetnim organizmom
Kada se, na osnovu rezultata ispitivanja, utvrdi infekcija štetnim organizmom sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II ili štetnim organizmom sa Liste IB i Liste IIB u zaštićenoj zoni, fitosanitarni inspektor je dužan da, zavisno od okolnosti naredi jednu ili više fitosanitarnih mera, i to: tretiranje, uništenje ili drugačije uklanjanje štetnog organizma, zaraženog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, radi sprečavanja širenja, suzbijanja ili eradikacije štetnog organizma.
U slučaju infekcije štetnim organizmima sa listi iz stava 1. ovog člana, držalac bilja dužan je da:
1) zaštiti bilje, biljne proizvode i propisane objekte primenom fitosanitarnih mera naloženim od strane fitosanitarnog inspektora;
2) spreči kontakt zaraženog bilja sa drugim biljem, biljnim proizvodima i propisanim objektima na koje se zaraza može preneti.
O pojavi, intenzitetu infekcije, fitosanitarnim merama i opasnosti od štetnog organizma Ministarstvo obaveštava ostale subjekte i držaoce bilja i upoznaje ih sa preporučenim merama međunarodnih organizacija za zaštitu bilja, a radi sprečavanja infekcije, odnosno infestacije štetnim organizmima.
Ministar određuje mere koje se preduzimaju u slučaju pojave štetnog organizma iz stava 1. ovog člana.
Analiza rizika obuhvata procenu bioloških i drugih naučnih i ekonomskih podataka o tome da li neki štetni organizam treba da bude regulisan i da li za njega treba da se primeni posebna fitosanitarna mera ili postupak.
Regulisanim štetnim organizmom iz stava 1. ovog člana smatra se svaki štetni organizam sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB ili štetni organizam koji svojim prisustvom na biljkama namenjenim za sadnju i semenu prouzrokuje neprihvatljive ekonomske štete.
Procena rizika obuhvata procenu mogućnosti unošenja, odomaćivanja ili širenja regulisanih štetnih organizama, u skladu sa međunarodno prihvaćenim standardima, smernicama i preporukama.
Upravljanje rizikom jeste određivanje i sprovođenje fitosanitarnih mera.
U novoj ili neočekivanoj fitosanitarnoj situaciji može se odrediti privremena hitna fitosanitarna mera u skladu sa preliminarnom procenom rizika odnosno načelom predostrožnosti.
Evidencija o pojavama i nalazima štetnih organizama
Ministarstvo vodi evidenciju o pojavi, unošenju, širenju, nalazima i primenjenim merama radi suzbijanja štetnih organizama i nalazima štetnih organizama, kao i druge evidencije o stalnom nadzoru.
Ministar propisuje sadržinu i način vođenja evidencija iz stava 1. ovog člana.
Objavljivanje podataka o štetnim organizmima
Zabranjeno je neovlašćeno davati ili objavljivati podatke o prvoj pojavi štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II.
Ministar bliže propisuje način objavljivanja podataka o prvoj pojavi štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II.
Posebno regulisano područje je zaraženo područje, ugroženo područje ili područje bez štetnih organizama u kojem se zaštita zdravlja bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sprovodi putem posebnog nadzora.
Ministar propisuje način određivanja granica zaraženog, ugroženog i područja bez štetnih organizama, mere otkrivanja, sprečavanja širenja i suzbijanja za svaki štetni organizam, uslove za okončanje naložene mere, kao i način obaveštavanja o preduzetim merama i prestanak mera.
Poseban nadzor nad određenim štetnim organizmima se vrši u skladu sa Programom mera.
Kad se posebnim nadzorom utvrdi prisustvo štetnog organizma, fitosanitarni inspektor označava mesto zaraze i zavisno od vrste štetnog organizma i vrste posebno regulisanog područja naređuje odgovarajuće mere držaocima bilja.
Ministar određuje granice zaraženog, ugroženog ili područja bez štetnih organizama.
Zaštićeno područje jeste teritorija na kojoj nije utvrđeno prisustvo jednog ili više štetnih organizama, iako su postojali povoljni uslovi za njihovu pojavu, odnosno teritorija na kojoj postoji opasnost od zaraze pojedinim štetnim organizmima pod povoljnim ekološkim uslovima na određenim vrstama bilja, a prisustvo tih štetnih organizama do sada nije utvrđeno.
U zaštićenom području u kojem prisustvo jednog ili više štetnih organizama nije utvrđeno, iako su postojali povoljni uslovi za njihovu pojavu, Ministarstvo obezbeđuje stalno praćenje radi mogućeg otkrivanja pojave onih štetnih organizama za koje je to područje proglašeno zaštićenim.
U zaštićenom području u kojem postoji opasnost od zaraze pojedinim štetnim organizmima pod povoljnim ekološkim uslovima na određenim vrstama bilja, a prisustvo tih štetnih organizama do sada nije utvrđeno na teritoriji Republike Srbije, Ministarstvo obezbeđuje periodično praćenje radi mogućeg otkrivanja pojave onih štetnih organizama za koje je to područje proglašeno zaštićenim.
Ako se u zaštićenom području utvrdi prisustvo jednog ili više štetnih organizama za koje je to područje proglašeno zaštićenim, a fitosanitarne mere za njihovo iskorenjivanje nisu preduzimane ili su preduzimane, ali su bile neefikasne u periodu od najmanje dve uzastopne godine, ta teritorija gubi status zaštićenog područja.
Ministar propisuje uslove i način utvrđivanja zaštićenog područja, listu zaštićenih područja, uslove i način praćenja radi mogućeg otkrivanja pojave onih štetnih organizama za koje je to područje proglašeno zaštićenim, kao i brisanje zaštićenog područja sa liste zaštićenih područja.
Držalac bilja koji proizvodi bilje, biljne proizvode i propisane objekte ima pravo na naknadu štete, ako je:
1) odmah prijavio pojavu ili sumnju na pojavu štetnih organizama sa Liste IA deo I i štetne organizme sa Liste IA deo II, za koje je ministar propisao određene mere iskorenjivanja ili sprečavanja njihovog širenja, ili u slučaju zaštićene zone štetne organizme sa Liste IB i Liste IIB;
2) sproveo sve mere zaštite zdravlja bilja, kao i naređene fitosanitarne mere.
Sredstva za isplatu naknade štete se obezbeđuju u budžetu Republike Srbije.
Naknada štete iz stava 1. ovog člana se ne isplaćuje ako je štetni organizam pronađen pri fitosanitarnom pregledu bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata pri uvozu u Republiku Srbiju i za vreme carinskog nadzora.
Držalac uništenog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata podnosi zahtev za naknadu štete Ministarstvu.
Zahtev za naknadu štete podnosi se u roku od 30 dana od dana uručenja rešenja o uništenju bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Uz zahtev za naknadu štete podnosi se propisana dokumentacija.
Visinu naknade štete utvrđuje ministar.
Ministar bliže propisuje uslove, postupak, način određivanja visine naknade štete i potrebnu dokumentaciju za naknadu štete za štetne organizme sa listi iz stava 1. tačka 1) ovog člana, kao i vrste štetnih organizama sa Liste IA deo II.
Zabrana unošenja i širenja štetnih organizama
Zabranjeno je unošenje štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II na teritoriju Republike Srbije i njihovo širenje putem bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Zabranjeno je unošenje štetnih organizama sa Liste IB i Liste IIB u zaštićeno područje i njihovo širenje putem bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata u zaštićenom području.
Ako postoji opasnost po zdravlje bilja može da se zabrani ili ograniči unošenje i širenje drugih vrsta štetnih organizama, i to:
1) za koje se sumnja da su štetni za bilje, biljne proizvode i propisane objekte, a nisu navedeni u listama iz st. 1. i 2. ovog člana;
2) za štetne organizme navedene u Listi IIA deo I, Listi IIA deo II i Listi IIB za koje se sumnja da su štetni za bilje, biljne proizvode i propisane objekte koji nisu navedeni u ovim listama;
3) za štetne organizme navedene u listama iz st. 1. i 2. ovog člana ako su ti organizmi u kulturi i ako se proceni da su u tom stanju štetni za bilje, biljne proizvode i propisane objekte.
Ministar propisuje Merila za sprečavanje i ograničavanje unošenja i sprečavanje i ograničavanje širenja drugih vrsta štetnih organizama iz stava 3. ovog člana.
Zabrana uvoza bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata
Zabranjuje se uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA.
Zabranjuje se uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIB u zaštićeno područje, za koje je to područje proglašeno zaštićenim.
Ministar rešenjem može da dozvoli uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA i Liste IIIB, pod uslovom da su gajeni, proizvedeni ili su se koristili u pograničnom području susedne zemlje, radi upotrebe na obližnjim lokacijama u graničnom području Republike Srbije i ako ne postoji rizik od širenja štetnih organizama.
Rešenje iz stava 3. ovog člana sadrži naziv lokacije i ime korisnika.
Ministar bliže propisuje način i uslove iz stava 3. ovog člana.
Ministarstvo vodi evidenciju o izvršenom uvozu iz stava 3. ovog člana.
Zabrana uvoza i prometa bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji ne zadovoljavaju specifične fitosanitarne zahteve
Zabranjuje se uvoz i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II koji ne ispunjavaju specifične fitosanitarne uslove.
Zabranjuje se uvoz i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IVB koji ne ispunjavaju specifične fitosanitarne uslove u zaštićeno područje i njihov promet u zaštićenom području.
Uvoz i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji se ne nalaze na listama iz st. 1. i 2. ovog člana, može da se zabrani ako se propisanom analizom rizika utvrdi da postoji opasnost po zdravlje bilja na teritoriji Republike Srbije.
Ministar rešenjem može da dozvoli uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IVA deo I, Liste IVA deo II i Liste IVB pod uslovom da su gajeni, proizvedeni ili su se koristili u pograničnom području susedne zemlje, radi upotrebe na obližnjim lokacijama u graničnom području Republike Srbije i ako ne postoji rizik od širenja štetnih organizama.
Rešenje iz stava 4. ovog člana sadrži naziv lokacije i ime korisnika.
Ministar bliže propisuje način i uslove iz stava 4. ovog člana.
Ministarstvo vodi evidenciju o izvršenom uvozu iz stava 4. ovog člana.
Izuzeci za oglede, istraživački rad i rad na klonskoj selekciji
Unošenje štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB, kao i uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA, Liste IIIB, Liste IVA deo I, Liste IVA deo II i Liste IVB, može da vrši pravno lice:
1) za potrebe ogleda ili u naučne svrhe ili za rad na klonskoj selekciji;
2) koje je tehnički osposobljeno u skladu sa međunarodnim standardima, smernicama i preporukama da spreči opasnost od širenja štetnog organizma;
3) koje ima odobrenje za uvoz pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, odnosno odobrenje za unošenje štetnih organizama;
4) koje ima fitosertifikat za pošiljku bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Odobrenje za uvoz iz stava 1. tačka 3) ovog člana izdaje Ministarstvo na zahtev pravnog lica.
Zahtev naročito sadrži:
1) podatke o podnosiocu zahteva;
2) podatke o štetnom organizmu, odnosno bilju, biljnim proizvodima ili propisanim objektima;
3) svrhu unošenja štetnog organizma, odnosno bilja, biljnih proizvoda ili propisanih objekata.
Uz zahtev iz stava 3. ovog člana se prilaže dokument o potrebi unošenja štetnih organizama, odnosno uvoza pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 1. ovog člana.
Ministarstvo vodi evidenciju o uvozu iz stava 2. ovog člana.
Ministar bliže propisuje uslove u pogledu tehničke osposobljenosti iz stava 1. tačka 2) ovog člana, obrazac zahteva iz stava 3. ovog člana i obrazac odobrenja iz stava 1. tačka 3) ovog člana.
Odredbe čl. 46, 47. i 48. ovog zakona ne odnose se na tranzit pošiljki bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Odredbe čl. 47. i 48. ovog zakona ne odnose se na male količine bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, ako se koriste za neindustrijske i nekomercijalne svrhe ili se koriste za konzumaciju tokom putovanja, pod uslovom da nema opasnosti od širenja štetnih organizama.
VIII PROMET BILJA, BILJNIH PROIZVODA I PROPISANIH OBJEKATA
Uslovi za promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata
Bilje, biljni proizvodi i propisani objekti sa Liste VA deo I i seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II mogu da se stave u promet posle izvršenog fitosanitarnog pregleda, samo ako je za njih prikačen biljni pasoš ili ako je prikačen za pakovanje ili prati prevozno sredstvo.
Odredbe stava 1. ovog člana ne odnose se na promet malih količina bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata ako se koriste za neindustrijske i nekomercijalne svrhe ili se koriste za konzumaciju tokom putovanja, pod uslovom da nema opasnosti od širenja štetnih organizama.
Pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VA deo I i Liste VA deo II koje se stavljaju u promet, a namenjene su za oglede, odnosno naučne svrhe ili rad na klonskoj selekciji podležu fitosanitarnom pregledu i prati ih biljni pasoš.
Promet kroz zaštićeno područje
Bilje, biljni proizvodi ili propisani objekti sa Liste VA deo II i seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II mogu da se stave u promet u zaštićenom području i unutar tog područja, posle izvršenog fitosanitarnog pregleda, samo ako je biljni pasoš za zaštićeno područje prikačen za pošiljku, odnosno prati prevozno sredstvo.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na slučaj ako se promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji prolaze kroz zaštićeno područje i izlaze iz njega vrši na način kojim se sprečava unošenje i širenje štetnih organizama.
Ministar bliže propisuje način stavljanja u promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz st. 1. i 2. ovog člana.
Fitosanitarni pregled u proizvodnji, doradi, preradi, skladištenju i prometu
Fitosanitarnom pregledu podležu bilje, biljni proizvodi i propisani objekti na mestu proizvodnje, prometa, dorade, prerade i skladištenja.
Bilje, biljni proizvodi i propisani objekti sa Liste VA deo I, namenjeni prometu, ambalaža u koju su pakovani i prevozno sredstvo kojim se prevoze, podležu fitosanitarnom pregledu, u celini ili na osnovu reprezentativnog uzorka, radi utvrđivanja da:
1) nisu zaraženi štetnim organizmima sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II;
2) ispunjavaju specifične fitosanitarne uslove sa Liste IVA deo II.
Bilje, biljni proizvodi i propisani objekti sa Liste VA deo II koji se stavljaju u promet u zaštićeno područje podležu fitosanitarnom pregledu, radi utvrđivanja da:
1) nisu zaraženi štetnim organizmima sa Liste IB i Liste IIB;
2) ispunjavaju specifične fitosanitarne uslove sa Liste IVB.
Fitosanitarnom pregledu podležu i određene vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz člana 11. stav 5. ovog zakona.
Fitosanitarni pregledi iz st. 2. i 3. ovog člana moraju se obavljati redovno, u propisanim vremenskim periodima, najmanje jednom godišnje, na propisan način.
Povremeni fitosanitarni pregled
Pored fitosanitarnog pregleda iz člana 54. ovog zakona, radi obezbeđivanja zdravlja bilja, vrše se i povremeni fitosanitarni pregledi bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, kao i uzimanje i testiranje službenih uzoraka na mestu gde se oni premeštaju, uzgajaju, proizvode, prerađuju, skladište, prodaju ili na drugi način upotrebljavaju, uključujući i objekte kupaca.
Ako se na osnovu fitosanitarnih pregleda iz stava 1. ovog člana utvrdi da nisu ispunjeni fitosanitarni uslovi, nadležni inspektor može da naredi sledeće mere:
1) tretiranje bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
2) premeštanje do mesta gde se vrši industrijska prerada;
3) uništavanje bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Ministar bliže propisuje uslove za obavljanje fitosanitarnog pregleda, način obavljanja fitosanitarnog pregleda, kao i povremenog fitosanitarnog pregleda i rokove za njihovo sprovođenje.
Uslovi za izdavanje biljnog pasoša
Biljni pasoš izdaje se za bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa liste VA deo I i liste VA deo II, za seme sa liste IVA deo I i liste IVA deo II ako su ispunjeni uslovi iz člana 54. st. 2. i 3. ovog zakona, kao i za druge vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje je propisana obaveza izdavanja biljnog pasoša u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu ovog zakona.
Biljni pasoš izdaje pravno lice, odnosno preduzetnik koji je upisan u Fitoregistar i koji ima obavezu izdavanja biljnog pasoša za određeno bilje, biljne proizvode i propisane objekte iz stava 1. ovog člana (u daljem tekstu: obveznik izdavanja biljnog pasoša).
Dozvola za izdavanje biljnog pasoša
Dozvola za izdavanje biljnog pasoša izdaje se obvezniku izdavanja biljnog pasoša ako ima zaposleno lice odgovorno za zdravlje bilja koje ima stečeno visoko obrazovanje na osnovnim akademskim studijama u trajanju od najmanje četiri godine (master akademske studije, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije) iz oblasti zaštite bilja ili fitomedicine, odnosno biljne proizvodnje (voćarsko-vinogradarski, ratarski ili hortikultura), odnosno šumarstva sa položenim ispitom iz zaštite bilja, najmanje godinu dana radnog iskustva i izdato uverenje o završenoj obuci za izdavanje biljnog pasoša.
Dozvolu za izdavanje biljnog pasoša izdaje ministar na zahtev obveznika izdavanja biljnog pasoša.
Dozvola za izdavanje biljnog pasoša izdaje se rešenjem na period od pet godina, i to za određenu vrstu ili grupu bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata.
Rešenje ministra kojim se odlučuje po zahtevu za izdavanje dozvole za izdavanje biljnog pasoša konačno je u upravnom postupku i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
Obuka za izdavanje biljnog pasoša
Obuku za izdavanje biljnog pasoša za lica iz člana 56a stav 1. ovog zakona organizuje i sprovodi Ministarstvo.
O završenoj obuci iz stava 1. ovog člana izdaje se uverenje o završenoj obuci za izdavanje biljnog pasoša.
Ministar propisuje sadržinu programa obuke za izdavanje biljnog pasoša iz stava 1. ovog člana, kao i obrazac uverenja o završenoj obuci za izdavanje biljnog pasoša.
Obnavljanje dozvole za izdavanje biljnog pasoša
Zahtev za obnovu dozvole za izdavanje biljnog pasoša obveznik izdavanja biljnog pasoša podnosi najkasnije 90 dana pre isteka roka važenja dozvole za izdavanje biljnog pasoša.
Dozvola za izdavanje biljnog pasoša obnavlja se ako:
1) obveznik izdavanja biljnog pasoša ispunjava uslove iz člana 56a stav 1. i člana 64. stav 1. ovog zakona;
2) se odgovorno lice za zdravlje bilja kontinuirano stručno usavršavalo u skladu sa članom 57. ovog zakona.
Oduzimanje dozvole za izdavanje biljnog pasoša
Dozvola za izdavanje biljnog pasoša oduzima se:
1) na zahtev imaoca dozvole;
2) ako imalac dozvole prestane da ispunjava uslove propisane ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Ministar je dužan da u roku od osam dana od dana podnošenja zahteva, odnosno dana saznanja o donošenju akta iz stava 1. tačka 2) ovog člana, donese rešenje o oduzimanju dozvole za izdavanje biljnog pasoša.
Ministarstvo vodi evidenciju o izdatim, obnovljenim i oduzetim dozvolama za izdavanje biljnog pasoša.
Vrste i način izdavanja biljnog pasoša
Biljni pasoš koji se izdaje za bilje, biljne proizvode i propisane objekte iz člana 56. stav 1. ovog zakona može da bude:
1) standardni biljni pasoš;
2) biljni pasoš za zaštićeno područje;
3) zamena biljnog pasoša.
Za seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II etiketa izdata u skladu sa propisima o semenu može da se smatra biljnim pasošem.
Biljni pasoš izdaje obveznik izdavanja biljnog pasoša za bilje, biljne proizvode i propisane objekte iz člana 56. stav 1. ovog zakona, koje proizvodi, prerađuje, dorađuje, uvozi, skladišti ili prometuje i za koje je upisan u Fitoregistar.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, fitosanitarni ili šumarski inspektor može da izda biljni pasoš za propisane vrste ili grupe bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.
Obveznik izdavanja biljnog pasoša dužan je da vodi evidenciju o izdatim biljnim pasošima i da tu evidenciju čuva tri godine.
Ministar bliže propisuje sadržinu, obrazac biljnog pasoša po vrstama bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, postupak i način izdavanja biljnog pasoša, posebne slučajeve izdavanja biljnog pasoša, kao i sadržinu i način vođenja evidencije i obrazac evidencije.
(Brisano)
Ako se pošiljka deli na više pojedinačnih pošiljki ili se više pojedinačnih pošiljki ili njihovih delova združuje u jednu pošiljku, odnosno ako se zdravstveno stanje pošiljke promeni, izdaje se zamena biljnog pasoša za novu pošiljku.
Ako se zdravstveno stanje pošiljke iz stava 1. ovog člana menja fitosanitarni, odnosno šumarski inspektor na zahtev obveznika izdavanja biljnog pasoša izdaje zamenu biljnog pasoša posle izvršenog fitosanitarnog pregleda.
Ministar bliže propisuje uslove pod kojima se može izdati zamena biljnog pasoša i način izdavanja zamene biljnog pasoša.
Obaveze u vezi sa izdavanjem biljnog pasoša
Obveznik izdavanja biljnog pasoša dužan je da:
1) obezbedi izdavanje biljnog pasoša u skladu sa ovim zakonom;
2) prijavi fitosanitarnom, odnosno šumarskom inspektoru da namerava da stavi u promet bilje, biljne proizvode i propisane objekte u zaštićeno područje;
3) čuva dokumenta vezana za izdavanje biljnog pasoša tri godine;
4) prijavi Ministarstvu sve promene koje se odnose na izdavanje biljnog pasoša;
5) koristi biljni pasoš u skladu sa ovim zakonom.
Ministar bliže propisuje način i rokove za prijavljivanje promena, odnosno stavljanja u promet u zaštićeno područje, kao i način upotrebe biljnog pasoša iz stava 1. ovog člana.
Obaveze kupca bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata
Pravno lice, preduzetnik, odnosno fizičko lice dužno je da za kupljeno bilje, biljne proizvode i propisane objekte za koje se izdaje biljni pasoš, isti čuva godinu dana.
IX FITOSANITARNA KONTROLA U MEĐUNARODNOM PROMETU
Bilje, biljni proizvodi i propisani objekti podležu pri uvozu fitosanitarnom pregledu na graničnim prelazima.
Uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata može se vršiti preko graničnih prelaza na kojima postoji organizovana fitosanitarna inspekcija i koji ispunjavaju higijensko tehničke i radne uslove.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, uvoz određenog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata može se vršiti i preko graničnih prelaza na kojima nije organizovana fitosanitarna inspekcija, a koji se za tu namenu rešenjem ministra, privremeno otvaraju.
Pošiljke koje ne podležu fitosanitarnom pregledu, a koje su upakovane u drveni materijal, mogu se uvoziti preko graničnih prelaza, na kojima je organizovana carinska služba.
Ministar određuje granične prelaze iz stava 2. ovog člana.
Ministar bliže propisuje higijensko tehničke, radne i druge uslove koje moraju da ispunjavaju granični prelazi iz stava 2. ovog člana.
Fitosanitarni pregled prilikom uvoza
Pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I i Liste VB deo II koje se uvoze, njihova ambalaža, kao i prevozno sredstvo kojima se prevoze podležu carinskom nadzoru i obaveznom fitosanitarnom pregledu, izvršenom u celini ili na osnovu reprezentativnog uzorka.
Pošiljka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I može da se uvozi ako:
1) nije zaražena štetnim organizmima sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I i Liste IIA deo II, odnosno regulisanim štetnim organizmima u skladu sa ovim zakonom, kao i novim štetnim organizmima koji nisu na listama propisanim ovim zakonom, a za koje postoji opravdana sumnja da mogu predstavljati rizik po zdravlje bilja, uzimajući u obzir i upozorenja preporuke i mišljenja odgovarajućih međunarodnih i regionalnih organizacija (EPPO, EFSA, IPPC);
2) ima fitosertifikat;
3) ne sadrži bilje, biljne proizvode ili propisane objekte sa Liste IIIA;
4) ispunjava specifične fitosanitarne uslove sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II.
Pošiljka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I i Liste VB deo II može da se uvozi u zaštićeno područje, ako:
1) nije zaražena štetnim organizmima sa Liste IB i Liste IIB;
2) ima fitosertifikat;
3) ne sadrži bilje, biljne proizvode ili propisane objekte sa Liste IIIB;
4) ispunjava specifične fitosanitarne uslove sa Liste IVB.
Pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji nisu navedeni u Listi VB deo I i Listi VB deo II, a mogu biti potencijalni domaćini regulisanih štetnih organizama koje se uvoze, ambalaža u kojoj se uvoze i ako je neophodno vozilo kojim se prevoze, mogu da se uvoze ako se posle fitosanitarnog pregleda izvršenom u celini ili na osnovu reprezentativnog uzorka utvrdi da ispunjavaju uslove iz stava 2. tač. 1), 3) i 4) ovog člana.
Ako se za pošiljke koje se uvoze ne može utvrditi vrsta ili rod bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata ili njihovo poreklo smatraće se da se pošiljka nalazi na Listi VB deo I i Listi VB deo II.
Fitosanitarne mere zemlje izvoznice, posebno one koje se odnose na ispunjavanje specifičnih fitosanitarnih uslova sa Liste IVA deo I, Liste IVA deo II i Liste IVB pri uvozu, smatraće se istovetnim fitosanitarnim merama propisanim u Republici Srbiji ako zemlja izvoznica objektivno dokaže da su zasnovane na naučnim dokazima i da se njihovom primenom postižu isti rezultati. Tokom fitosanitarnog pregleda uzimaće se u obzir specifičnosti u pogledu agronomskih i ekoloških uslova zemlje izvoznice, odnosno prihvatiće se status područja bez štetnih organizama, ako je ono priznato u skladu sa standardima koji su u skladu sa Međunarodnom konvencijom o zaštiti bilja.
Ministar bliže propisuje vrste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 4. ovog člana.
Spisak bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz st. 2, 3. i 4. ovog člana Ministarstvo dostavlja carinskom organu.
Procena rizika i smanjena učestalost pregleda
Fitosanitarni pregled pošiljaka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata može se obavljati sa smanjenom učestalošću:
1) ako je na osnovu dogovora sa nadležnim organom za zaštitu zdravlja bilja zemlje izvoznice fitosanitarni pregled već obavljen u zemlji iz koje se pošiljka uvozi, od strane nadležnog organa zemlje uvoznice;
2) na osnovu procene rizika;
3) na osnovu sporazuma zaključenim sa zemljom iz koje se pošiljka uvozi, a koji se zasniva na istovetnosti fitosanitarnih mera i postupanja u Republici Srbiji i zemlji izvoznici, odnosno u zemlji tranzita na sprečavanju unošenja, širenja i suzbijanja štetnih organizama.
Ministar propisuje uslove i način vršenja procene rizika iz stava 1. tačka 2) ovog člana i utvrđuje spisak bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koje se pregledi vrše sa smanjenom učestalošću.
Ogledi, naučnoistraživački rad i rad na klonskoj selekciji
Fitosanitarnom pregledu podležu i štetni organizmi sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB, kao i bilje, biljni proizvodi i propisani objekti sa Liste IIIA, Liste IIIB, Liste IVA deo I, Liste IVA deo II, Liste VB, Liste VA deo I, Liste VA deo II, Liste VB deo I, Liste VB deo II i Liste VI, koji se uvoze za potrebe ogleda, naučnoistraživačkog rada i klonske selekcije.
Pošiljku bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz stava 1. ovog člana mora da prati odobrenje za uvoz koje izdaje Ministarstvo, kao i odgovarajući fitosertifikat, a pošiljku štetnih organizama iz stava 1. ovog člana mora da prati odobrenje za unošenje štetnog organizma.
Izuzeci od fitosanitarnog pregleda
Fitosanitarni pregled nije obavezan za uvoz male količine bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, koji se koriste za neindustrijske i nekomercijalne svrhe ili se koriste za konzumaciju tokom putovanja, pod uslovom da nema opasnosti od širenja štetnih organizama.
Ministar bliže propisuje način i uslove za uvoz malih količina bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata i određuje male količine za pojedine vrste bilja i biljnih proizvoda iz stava 1. ovog člana.
Ako ne postoji rizik od širenja štetnih organizama Ministarstvo može, fizičkom licu sa prebivalištem u pograničnom području, dozvoliti uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I i Liste VB deo II bez fitosertifikata i fitosanitarnog pregleda, ako je stupanjem na snagu ovog zakona vlasnik poljoprivrednog, odnosno šumskog zemljišta u pograničnom području susedne države, pod uslovom da se to bilje, biljni proizvodi i propisani objekti koriste u mestu prebivališta fizičkog lica.
Bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VB deo I i Liste VB deo II mora da prati fitosertifikat, odnosno fitosertifikat za reeksport.
Pošiljke iz stava 1. ovog člana koje, posle izdavanja fitosertifikata u zemlji porekla budu pretovarene, skladištene, prepakovane ili podeljene u nekoj drugoj zemlji koja nije zemlja porekla, moraju imati, pored originalnog fitosertifikata, odnosno overene kopije fitosertifikata i fitosertifikat za reeksport, odnosno overenu kopiju fitosertifikata, svake zemlje uvoznice.
Fitosertifikat i fitosertifikat za reeksport mora biti izdat u skladu sa Međunarodnom Konvencijom za zaštitu bilja, mora da bude originalan, izdat za jednog primaoca i overen na propisan način, obeležen serijskim brojem, obavezno pisan na jednom od jezika koji su službeno prihvaćeni u međunarodnom prometu.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, prihvata se i fitosertifikat izdat u zemlji izvoznici koja nije potpisnik Međunarodne konvencije za zaštitu bilja, pod uslovima koje propiše ministar.
Ako su ispunjeni propisani uslovi, prihvata se elektronska forma fitosertifikata.
U izuzetnim slučajevima može se prihvatiti i službeno overena kopija fitosertifikata, pod uslovima koje propiše ministar.
Ako su za bilje, biljne proizvode i propisane objekte za koje se izdaje fitosertifikat propisani specifični fitosanitarni uslovi sa Liste IVA deo I, Liste IVA deo II i Liste IVB nadležni organ zemlje porekla izdaje fitosertifikat. Kada specifični fitosanitarni uslovi mogu biti potvrđeni i van zemlje porekla, fitosertifikat može izdati zemlja izvoznica.
Fitosertifikat i fitosertifikat za reeksport prestaju da važe ako pošiljka za koju su izdati nije napustila teritoriju zemlje u roku od 14 dana od dana izdavanja.
Ministar bliže propisuje sadržaj i obrazac fitosertifikata i fitosertifikata za reeksport, kao i uslove pod kojima se prihvata elektronska forma fitosertifikata.
Obrazac fitosertifikata i fitosertifikata za reeksport izrađuje i štampa Narodna banka Srbije - Zavod za izradu novčanica i kovanog novca "Topčider".
Deklarant dužan je da:
1) fitosanitarnom inspektoru najavi prispeće pošiljke iz člana 67. ovog zakona;
2) u propisanom roku podnese zahtev za njen pregled;
3) omogući sve potrebne uslove za obavljanje fitosanitarnog pregleda;
4) sprovede sve naložene mere od strane fitosanitarnog inspektora.
Carinski organ ne može preduzimati radnje predviđene pravilima odgovarajućeg carinskog postupka, osim za pošiljke u tranzitu, dok fitosanitarni inspektor ne obavi fitosanitarni pregled pošiljke i ne potvrdi njenu zdravstvenu ispravnost.
Ako pošiljka pristigne na granični prelaz koji nije određen za vršenje fitosanitarnog pregleda, carinski organ zabraniće uvoz i uputiti pošiljku na najbliži prelaz na kome je organizovana fitosanitarna inspekcija.
Ukoliko na granični prelaz pristigne pošiljka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA ili Liste IIIB, a uvozi se u zaštićeno područje, carinski organ zabraniće uvoz takve pošiljke i obavestiće nadležnog fitosanitarnog inspektora.
Pregled drvenog materijala koji se koristi za pakovanje ili kao pomoćno sredstvo u transportu onih pošiljaka koje ne podležu fitosanitarnom pregledu, obavlja carinski organ, koji utvrđuje da li drvni materijal ispunjava standard ISPM 15.
Ministar bliže propisuje način najavljivanja pošiljke, obrazac zahteva za pregled pošiljke, rok za njegovo podnošenje, kao i uslove koje uvoznik mora da obezbedi radi obavljanja fitosanitarnog pregleda.
Ako prilikom obavljanja fitosanitarnog pregleda pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata posumnja na prisustvo štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IB, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II i Liste IIB i čije prisustvo nije moguće utvrditi prilikom pregleda na graničnom prelazu, fitosanitarni inspektor uzima službeni uzorak i dostavlja ga službenoj laboratoriji, odnosno ovlašćenoj referentnoj laboratoriji na laboratorijsku analizu.
Ako na graničnom prelazu ne postoje uslovi za fitosanitarni pregled pošiljke u skladu sa ovim zakonom, a ne postoji opasnost od širenja štetnih organizama koji ugrožavaju zdravlje bilja, fitosanitarni pregled pošiljaka može se obaviti u određenim mestima unutar Republike Srbije u odredišnoj carinarnici.
Pošiljku bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz st. 1. i 2. ovog člana, fitosanitarni inspektor rešenjem o prevozu propušta do odredišne carinarnice, gde je ista pod carinskim nadzorom do završetka pregleda.
Zabranjeno je svako premeštanje, deljenje ili uzorkovanje pošiljke iz stava 3. ovog člana.
Ministar bliže propisuje uslove, način i postupak vršenja fitosanitarnog pregleda, način uzorkovanja i slanja uzoraka, kao i broj i veličinu uzoraka.
Fitosanitarni inspektor posle izvršenog fitosanitarnog pregleda pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata pri uvozu, odnosno posle dobijanja rezultata laboratorijske analize, ako su ispunjeni uslovi iz člana 67. st. 2-4. ovog zakona, dozvoljava uvoz pošiljke izdavanjem rešenja o dozvoli uvoza ili overom carinske dokumentacije, pečatom četvrtastog oblika, pri čemu overava i kopiju fitosertifikata ili fitosertifikata za reeksport pečatom fitosanitarne inspekcije sa navedenim datumom ulaska.
Ministar bliže propisuje sadržaj i veličinu pečata kojim se overava carinska dokumentacija.
Ako se fitosanitarnim pregledom utvrdi da nisu ispunjeni uslovi iz člana 67. ovog zakona, fitosanitarni inspektor rešenjem će narediti jednu ili više fitosanitarnih mera:
1) zabranu uvoza pošiljke ili dela pošiljke na teritoriju Republike Srbije;
2) uništavanje pošiljke ili dela pošiljke;
3) tretiranje radi suzbijanja štetnih organizama;
4) promenu namene za pošiljku;
5) karantinski nadzor za pošiljku, do dobijanja rezultata laboratorijske analize.
Ako je fitosanitarnim pregledom utvrđeno da je deo pošiljke zaražen štetnim organizmima, uvoz ostatka pošiljke može biti odobren ako ne postoji sumnja na prisustvo štetnih organizama u tom delu pošiljke i ako ne postoji rizik od širenja štetnih organizama.
U slučaju da se donosi mera zabrane uvoza, fitosanitarni inspektor stavlja na fitosertifikat, odnosno fitosertifikat za reeksport trouglasti pečat, čime fitosertifikat postaje nevažeći.
Fitosanitarni inspektor je obavezan da na propisanom obrascu obavesti Ministarstvo o svim slučajevima iz stava 1. ovog člana.
Ministar propisuje oblik i sadržinu pečata iz stava 3. ovog člana, kao i izgled i sadržinu obrasca iz stava 4. ovog člana.
Zamena biljnog pasoša fitosertifikatom
Po donošenju rešenja iz člana 74. stav 1. ovog zakona za bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VA deo I i Liste VA deo II, fitosanitarni inspektor dozvoljava promet pošiljke na teritoriji Republike Srbije, a pošiljku prati overena kopija fitosertifikata koja zamenjuje biljni pasoš.
Ako se pošiljka iz stava 1. ovog člana podeli na više pojedinačnih pošiljki ili se više pojedinačnih pošiljki združuje u jednu pošiljku, biljni pasoš se mora izdati za svaku novu pošiljku.
Ako se u postupku iz stava 2. ovog člana zdravstveno stanje pošiljke menja, biljni pasoš se može izdati samo ako se izvrši fitosanitarni pregled.
Za pošiljke koje se uvoze u slobodne zone ili slobodna carinska skladišta na teritoriji Republike Srbije, primenjuju se odredbe ovog zakona koje se odnose na uvoz, ako pregled nije izvršen na granici.
Pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koje se skladište, pakuju, prerađuju i obrađuju u slobodnim zonama ili carinskim skladištima, podležu fitosanitarnom pregledu.
Ako država uvoznica zahteva fitosertifikat za pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koje se izvoze, vrši se pregled pošiljke radi izdavanja fitosertifikata.
Pregled pošiljke iz stava 1. ovog člana radi izdavanja fitosertifikata vrši fitosanitarni inspektor, odnosno ovlašćeno stručno lice u poljoprivrednoj stručnoj službi za obavljanje poslova iz člana 17. stav 1. tačka 2) ovog zakona.
Kada se pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata skladište, prepakuju ili dele na teritoriji Republike Srbije, a država uvoznica zahteva fitosertifikat, fitosanitarni inspektor će izvršiti pregled pošiljke radi izdavanja fitosertifikata za reeksport.
Pregled drvenog materijala koji se koristi za pakovanje ili kao pomoćno sredstvo u transportu pošiljaka koje ne podležu fitosanitarnom pregledu, obavlja carinski organ, koji utvrđuje da li drvni materijal ispunjava standard ISPM 15.
Zahtev za izdavanje fitosertifikata izvoznik je dužan da podnese najmanje 24 sata pre utovara.
Zahtev za izdavanje fitosertifikata naročito sadrži:
1) podatke o podnosiocu zahteva: naziv pravnog lica, odnosno preduzetnika, sedište ili ime i prezime fizičkog lica i adresu;
2) podatke o pošiljci.
Izvoznik je dužan da obezbedi uvid u svu raspoloživu dokumentaciju, kao i da obezbedi sve potrebne uslove za vršenje fitosanitarnog pregleda.
Fitosanitarnom pregledu podležu bilje, biljni proizvodi, propisani objekti, ambalaža, prevozno sredstvo, a prema potrebi, ako to država uvoznica zahteva i skladište, zemljište i mesto proizvodnje sa kojeg bilje, biljni proizvodi i propisani objekti potiču.
Ako se pregledom iz stava 4. ovog člana utvrdi da nisu ispunjeni specifični fitosanitarni uslovi zemlje uvoznice fitosanitarni inspektor, odnosno stručno lice iz člana 78. stav 2. ovog zakona naložiće mere, radi ispunjenja specifičnih fitosanitarnih uslova ili odbiti izdavanje fitosertifikata.
Ministar bliže propisuje način, mesto i postupak vršenja fitosanitarnog pregleda iz stava 4. ovog člana, kao i obrazac i sadržaj zahteva za izdavanje fitosertifikata.
Pošiljka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz člana 67. ovog zakona koja je u tranzitu ne podleže fitosanitarnom pregledu.
Ako pošiljka iz stava 1. ovog člana nije pakovana na način kojim se sprečava širenje štetnih organizama, ili ako se iz bilo kog razloga istovara, deli, kombinuje sa drugim pošiljkama ili prepakuje, na teritoriji Republike Srbije, carinski organ dužan je da prijavi pošiljku za pregled nadležnom fitosanitarnom inspektoru.
Ministar propisuje način postupanja sa pošiljkama u tranzitu iz stava 2. ovog člana, kao i način vršenja fitosanitarnog pregleda.
Troškovi pri uvozu, izvozu i tranzitu
Troškove nastale zbog primene fitosanitarnih mera pri uvozu, izvozu i tranzitu pošiljaka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata plaća uvoznik ili izvoznik.
X BIOLOŠKA ZAŠTITA ZDRAVLJA BILJA
Za potrebe biološke zaštite bilja u zaštićenom prostoru ili na otvorenom dozvoljeno je uzgajanje, unošenje i korišćenje organizama autohtonih i introdukovanih vrsta navedenih u listama koje donosi ministar uz saglasnost ministra nadležnog za zaštitu životne sredine.
Ministarstvo izdaje dozvolu za unošenje, uzgajanje i korišćenje organizama iz stava 1. ovoga člana na osnovu ocene prihvatljivosti utvrđene propisima kojima se uređuje zaštita životne sredine.
Naučnoistraživačkim ustanovama može se izdati dozvola za unošenje, uzgajanje i korišćenje organizama introdukovanih vrsta koje nisu navedene u listi iz stava 1. ovoga člana, ako su namenjeni u eksperimentalne, istraživačke i razvojne svrhe za potrebe biološke zaštite bilja. Dozvola se izdaje na osnovu ocene prihvatljivosti iz stava 2. ovog člana.
Za dobijanje dozvole iz st. 2. i 3. ovoga člana, pravno lice i preduzetnik mora ispunjavati propisane uslove u pogledu objekata, opreme i stručne osposobljenosti.
Ministar bliže propisuje uslove u pogledu objekata, opreme i stručne osposobljenosti koje mora da ispunjava pravno lice i preduzetnik iz stava 4. ovog člana.
Ministarstvo vodi evidenciju o unošenju, uzgajanju i korišćenju organizama autohtonih i introdukovanih vrsta.
Sadržaj i obrazac zahteva za dobijanje dozvole za unošenje, uzgajanje i korišćenje organizama iz st. 1. i 3. ovog člana propisuje ministar uz saglasnost ministra nadležnog za zaštitu životne sredine.
Prikupljanje i korišćenje podataka
Radi analize i praćenja primene mera zaštite zdravlja bilja, Ministarstvo vodi baze podataka u skladu sa ovim zakonom i koristi podatke u skladu sa drugim propisanim bazama podataka.
Ministarstvo koristi osnovne topografske planove, topografske grafikone, mape i digitalne ortofoto mape.
Baze podataka vezane za zaštitu zdravlja bilja moraju biti povezane sa Registrom poljoprivrednih gazdinstava koji vodi Ministarstvo.
Način povezivanja baze podataka, kao i način prikupljanja i korišćenja podataka iz drugih baza podataka uređuju se posebnim propisom.
Ministarstvo može prosleđivati podatke iz svojih registara i baza podataka drugim državnim organima i organima lokalne samouprave, ako je to neophodno za donošenje pravno definisanih ciljeva, kao i nosiocima poslova od javnog interesa, ako je to u svrhu obezbeđivanja zaštite zdravlja bilja.
Podaci iz baza podataka vezanih za zaštitu zdravlja bilja mogu koristiti pravno zainteresovana lica u skladu sa propisima o zaštiti ličnih podataka, moraju biti korišćeni za svrhu za koju su dati i ne mogu se prosleđivati drugim licima.
Ministarstvo uspostavlja i održava informacione sisteme u oblasti zdravlja bilja.
Direkcija za nacionalne referentne laboratorije, Pravna lica koja obavljaju poslove od javnog interesa i pružaoci usluga u oblasti zdravlja bilja dužni su da vode evidencije, spiskove i baze podataka usklađene i povezane sa informacionim sistemom Ministarstva i u obavezi su da ih čuvaju i ažuriraju.
Ministarstvo će obezbediti usklađivanje i povezivanje informacionog sistema iz stava 1. ovog člana sa drugim informacionim sistemima Ministarstva, kao i sa međunarodnim informacionim sistemima u oblasti zdravlja bilja.
Ministar propisuje način povezivanja informacionih sistema, kao i uslove za čuvanje evidencija, spiskova i baza podataka.
Međunarodna razmena podataka i informacija
Na međunarodnom nivou, razmena informacija i podataka koju vrši Ministarstvo obuhvata posebno:
1) centralnu organizaciju;
2) spisak graničnih prelaza preko kojih se može obavljati uvoz;
3) listu štetnih organizama nad kojima se vrši nadzor;
4) pojavu ili prisustvo štetnih organizama navedenih u listama propisanim ovim zakonom, na delu teritorije na kojem njihovo prisustvo ranije nije bilo poznato i preduzete mere;
5) pojavu i širenje štetnih organizama koji predstavljaju potencijalni rizik;
6) bilo koju pojavu štetnih organizama u zaštićenoj zoni za koju je ona proglašena kao takva;
7) rezultate sistematskog nadzora u zaštićenim zonama;
8) podzakonske propise koji se donose na osnovu ovog zakona;
9) slučajeve u kojima su pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata presretani usled neusaglašenosti sa odredbama ovog zakona na zahtev međunarodnih tela i organizacija.
Podaci i informacije biće prosleđeni u saglasnosti sa međunarodnim konvencijama i sporazumima obavezujućim za Republiku Srbiju.
XII SREDSTVA ZA SPROVOĐENJE MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA
Sredstva za obavljanje poslova od javnog interesa, kao i sredstva za sprovođenje mera zaštite zdravlja bilja obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.
Pravna lica, preduzetnik i fizička lica plaćaju taksu za:
1) izvršen fitosanitarni pregled pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata prilikom uvoza;
2) izvršen fitosanitarni pregled pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata namenjenih izvozu;
3) izvršen fitosanitarni pregled pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata namenjenih reeksportu;
4) izdavanje fitosertifikata;
5) izdavanje fitosertifikata za reeksport;
6) za troškove zdravstvenih pregleda useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala;
7) izvršen fitosanitarni pregled bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata u proizvodnji, doradi, preradi, skladištenju i prometu radi izdavanja biljnog pasoša;
8) izdavanje biljnog pasoša;
9) dozvolu za izdavanje biljnog pasoša;
10) utvrđivanje uslova radi upisa u Registar pružalaca usluga;
11) korišćenje oznake ISPM 15;
12) izvršene fitosanitarne preglede radi upisa u Fitoregistar;
13) obuku u vezi izdavanja biljnog pasoša i izdavanje uverenja o završenoj obuci za izdavanje biljnog pasoša.
Sredstva ostvarena od taksi iz stava 1. ovog člana prihod su budžeta Republike Srbije.
Troškovi sprovođenja fitosanitarnih mera kod držaoca bilja padaju na njihov teret, osim kada je to ovim zakonom drukčije propisano.
Podnosilac zahteva plaća administrativnu taksu, u skladu sa zakonom kojim se propisuju administrativne takse i to, za izdavanje rešenja:
1) za upis u Registar pružalaca usluga;
2) za upis u Fitoregistar;
3) o odobrenju za uvoz, odnosno unošenje pošiljki za potrebe ogleda, naučnoistraživačkog rada i rada na klonskoj selekciji.
Inspekcijski nadzor nad primenom odredaba ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona Ministarstvo vrši preko fitosanitarnih inspektora.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, inspekcijski nadzor koji se odnosi na šumsko bilje, šumske rasadnike i reprodukcioni materijal, osim šumskog bilja i šumskog reprodukcionog materijala koji se uvozi, izvozi ili je u tranzitu, vrši Ministarstvo preko šumarskih inspektora, u skladu sa zakonom.
Poslove fitosanitarnog inspektora može da obavlja lice koje ima stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti biotehničke nauke - odsek zaštita bilja, odnosno fitomedicina ili odsek ratarski ili odsek voćarsko-vinogradarski ili odsek opšti ili agroekonomski odsek na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu, radno iskustvo u struci od najmanje tri godine i položen državni stručni ispit.
Službena legitimacija i službeno odelo
U obavljanju poslova inspekcijskog nadzora, fitosanitarni inspektor mora da ima službenu legitimaciju.
Fitosanitarni inspektor obavlja poslove fitosanitarnog nadzora u propisanom službenom odelu.
Ministar bliže propisuje obrazac i sadržaj legitimacije, izgled službenog odela fitosanitarnog inspektora, kao i način vođenja evidencije o izdatim legitimacijama.
Prava i dužnosti fitosanitarnog i šumarskog inspektora
U vršenju poslova inspekcijskog nadzora, fitosanitarni inspektor ima pravo i dužnost da:
1) kontroliše da li držalac bilja ispunjava obaveze iz člana 10. ovog zakona;
2) proverava da li su proizvođači, prerađivači, dorađivači, skladištari, uvoznici i prometnici propisanih vrsta bilja i biljnih proizvoda i propisanih objekata upisani u Fitoregistar;
3) kontroliše ispunjenost uslova iz člana 12. stav 2. tač. 4) i 5) ovog zakona;
4) kontroliše da li obveznik izdavanja biljnog pasoša ispunjava obaveze iz člana 14. ovog zakona;
5) kontroliše ispunjavanje obaveza po osnovu ustupljenih poslova, odnosno ugovornih obaveza dodeljenih putem konkursa;
6) kontroliše da li je pružalac usluga upisan u Registar pružalaca usluga;
7) kontroliše ispunjenost uslova iz člana 22. stav 2. ovog zakona;
8) kontroliše način i postupak vršenja toplotnog tretiranja i označavanja DMP, kao i način vođenja evidencije i sadržinu evidencije u skladu sa članom 25. ovog zakona;
9) kontroliše da li pružalac usluga čuva dokaze o izvršenim uslugama pet godina;
10) kontroliše sprovođenje Programa mera i posebnih programa zaštite zdravlja bilja;
11) uzima službeni uzorak bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata bez naknade njihove vrednosti, u skladu sa odredbama ovog zakona;
12) kontroliše izvršenje naloženih mera u slučaju pojave štetnih organizama, kao i sprečavanje kontakta zaraženog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na koje se zaraza može preneti;
13) vrši poseban nadzor nad štetnim organizmima, u skladu sa Programom mera;
14) kontroliše ispunjenost uslova za unošenje štetnih organizama, odnosno uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za potrebe ogleda, istraživački rad ili rad na klonskoj selekciji;
15) kontroliše proizvodnju, doradu, preradu, skladištenje i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
16) kontroliše da li bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VA deo I i Liste VA deo II prati u prometu biljni pasoš, odnosno seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II etiketa iz člana 61. stav 2. ovog zakona;
17) vrši fitosanitarni, kao i povremeni fitosanitarni pregled bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na mestu gde se ono proizvodi, premešta, prerađuje, dorađuje, skladišti, prodaje, kao i kod kupaca bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
18) kontroliše ispunjenost uslova za izdavanje biljnog pasoša;
19) kontroliše vođenje evidencije o izdatim biljnim pasošima, kao i čuvanje te evidencije;
20) kontroliše način izdavanja biljnog pasoša;
21) izda biljni pasoš u skladu sa članom 61. stav 4. i članom 63. stav 2. ovog zakona;
22) kontroliše da li obveznik izdavanja biljnog pasoša ispunjava obaveze iz člana 64. ovog zakona;
23) kontroliše da li pravno lice, preduzetnik, odnosno fizičko lice za kupljeno bilje, biljne proizvode i propisane objekte čuva biljni pasoš godinu dana;
24) vrši fitosanitarni pregled bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I i Liste VB deo II, kao i pošiljaka bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji nisu navedeni na Listi VB deo I i Listi VB deo II, a mogu biti potencijalni domaćini regulisanih štetnih organizama, na graničnom prelazu;
25) vrši fitosanitarni pregled štetnih organizama i bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz člana 69. ovog zakona;
26) kontroliše da li se bilje, biljni proizvodi i propisani objekti uvezeni u skladu sa odredbama člana 70. stav 3. ovog zakona koriste u mestu prebivališta fizičkog lica koje ih je uvezlo;
27) izdaje fitosertifikat i fitosertifikat za reeksport;
28) kontroliše izvršenje obaveza uvoznika, odnosno carinskog agenta iz člana 72. stav 1. ovog zakona;
29) kontroliše međunarodna uverenja i druga dokumenta koja prate pošiljku pri uvozu;
30) kontroliše ispunjenost uslova za dobijanje dozvole za uzgajanje, unošenje i korišćenje organizama autohtonih i introdukovanih vrsta;
31) vrši kontrolu uvoza, gajenja i korišćenja organizama namenjenih biološkoj zaštiti bilja;
32) kontroliše čuvanje dokumentacije u skladu sa ovim zakonom;
33) obračunava takse za izvršene fitosanitarne preglede;
34) kontroliše izvršavanje mera po ovom zakonu.
U vršenju poslova inspekcijskog nadzora, šumarski inspektor ima pravo i dužnost da:
1) kontroliše proizvodnju, promet i korišćenje šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na prisustvo štetnih organizama;
2) vrši fitosanitarni, kao i povremeni fitosanitarni pregled šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na prisustvo štetnih organizama, na mestu gde se ono proizvodi, dorađuje, prerađuje, skladišti i prodaje, kao i kod kupaca šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata;
3) uzima službeni uzorak šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na prisustvo štetnih organizama, bez naknade njihove vrednosti, u skladu sa odredbama ovog zakona;
4) kontroliše izvršenje naloženih mera u slučaju pojave štetnih organizama, kao i sprečavanje kontakta zaraženog šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata na koje se zaraza može preneti;
5) izda biljni pasoš, u skladu sa članom 61. stav 4. i članom 63. stav 2. ovog zakona;
6) kontroliše sprovođenje posebnih programa zaštite zdravlja bilja u oblasti šumarstva koji se donose za štetne organizme.
Mere koje nalaže fitosanitarni i šumarski inspektor
U vršenju poslova iz člana 92. stav 1. ovog zakona fitosanitarni inspektor može da:
1) zabrani unošenje štetnih organizama sa listi propisanih ovim zakonom i regulisanih štetnih organizama;
1a) zabrani unošenje štetnih organizama u skladu sa članom 40. stav 5. i članom 67. stav 2. ovog zakona;
2) zabrani uvoz i promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji ne ispunjavaju uslove propisane ovim zakonom;
3) privremeno zabrani gajenje biljnih vrsta na mestu proizvodnje koji su potencijalni domaćini štetnih organizama;
4) naredi fitosanitarne mere u skladu sa međunarodnim smernicama i preporukama na bilju, biljnim proizvodima i propisanim objektima, u proizvodnji, doradi, prometu, preradi, skladištenju, uvozu i izvozu, u slučaju sumnje da su zaraženi štetnim organizmima;
5) naredi promenu namene za bilje, biljne proizvode i propisane objekte ako utvrdi da tim postupkom neće doći do širenja štetnih organizama;
6) naredi uništavanje bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata u proizvodnji, doradi, preradi, skladištenju i prometu i kada postoji rizik od širenja štetnih organizama ili kada nisu ispunjeni uslovi propisani ovim zakonom;
7) naredi uništavanje pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata pri uvozu kada postoji rizik od širenja štetnih organizama ili kada nisu ispunjeni uslovi propisani ovim zakonom;
8) naredi zabranu premeštanja, deljenja i uzorkovanja pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata do završetka fitosanitarnog pregleda;
9) privremeno zabrani proizvodnju, preradu ili promet u celosti i delimično, sve dok se ne utvrdi da više ne postoji opasnost od širenja štetnih organizama;
10) zabrani izdavanje biljnog pasoša u slučajevima kada nisu ispunjeni uslovi za njegovo izdavanje;
11) naredi mere za otklanjanje utvrđenih nepravilnosti kada u postupku nadzora utvrdi da propis o zdravlju bilja nije primenjen ili je nepravilno primenjen;
12) podnosi zahtev za pokretanje prekršajnog postupka, prijavu za privredni prestup i krivičnu prijavu zbog povrede odredaba ovog zakona i propisa donetih na osnovu njega;
13) naredi druge mere i preduzme druge radnje, u skladu sa ovim zakonom.
U vršenju poslova iz člana 92. stav 2. ovog zakona šumarski inspektor može da:
1) privremeno zabrani proizvodnju, preradu ili promet u celosti i delimično, šumskog bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sve dok ne utvrdi da više ne postoji opasnost od širenja štetnih organizama;
2) naloži mere u slučaju pojave štetnih organizama;
3) podnosi zahtev za pokretanje prekršajnog postupka i prijavu za privredni prestup zbog povrede odredaba ovog zakona i propisa donetih na osnovu njega;
4) naredi druge mere i preduzme druge radnje, u skladu sa ovim zakonom.
Mere iz stava 1. tač. od 1) do 11) i tačka 13) i stava 2. tač. 1), 2) i 4) ovog člana nalažu se rešenjem fitosanitarnog, odnosno šumarskog inspektora.
Nadležnost za rešavanje o žalbi
Na rešenje fitosanitarnog inspektora, odnosno šumarskog inspektora može se izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana dostavljanja rešenja.
Žalba ne odlaže izvršenje rešenja.
Ko protivno propisima o zabrani unošenja i širenja štetnih organizama ili uvoza bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iste unese, širi ili uveze u Republiku Srbiju ili zaštićeno područje kazniće se za krivično delo zatvorom do jedne godine.
Novčanom kaznom od 300.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup pravno lice ako:
1) se bavi proizvodnjom, preradom, doradom, uvozom, skladištenjem i prometom bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata navedenih u Listi VA deo I, Listi VA deo II, Listi VB deo I i Listi VB deo II, a nije upisano u Fitoregistar (član 11. stav 1);
2) se bavi proizvodnjom, preradom, doradom, uvozom, skladištenjem i prometom određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i drugih propisanih objekata koji se ne nalaze na Listi VA deo I i Listi VA deo II, a nije upisano u Fitoregistar (član 11. stav 2);
3) (brisana)
4) pruža usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja, a nije upisano u Registar pružalaca usluga (član 22. stav 1);
5) (brisana)
6) pruža usluge iz oblasti zaštite bilja na području koje nije prijavilo, kao područje na kojem pruža usluge iz oblasti zaštite zdravlja bilja, odnosno pruža ih u većem obimu od određenog ili pruža vrstu usluga za koju nije upisano (član 23. stav 1. tačka 4);
7) neovlašćeno daje ili objavljuje podatke o prvoj pojavi štetnih organizama navedenih u Listi IA deo I, Listi IA deo II, Listi IIA deo I i Listi IIA deo II (član 42. stav 1);
8) vrši unos štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB, odnosno uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA, Liste IIIB, Liste IVA deo I, Liste IVA deo II i Liste IVB, suprotno odredbama člana 49. stav 1. ovog zakona;
9) van određenih graničnih prelaza i bez fitosanitarnog pregleda uveze pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata (član 66. st. 1. i 2);
10) vrši uvoz pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VB deo I i Liste VB deo II, odnosno pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji nisu navedeni u Listi VB deo I i Listi VB deo II, suprotno odredbama člana 67. ovog zakona;
11) vrši uvoz štetnih organizama sa Liste IA deo I, Liste IA deo II, Liste IIA deo I, Liste IIA deo II, Liste IB i Liste IIB, odnosno bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IIIA, Liste IIIB, Liste IVA deo I, Liste IVA deo II, Liste VB, Liste VA deo I, Liste VA deo II, Liste VB deo I, Liste VB deo II i Liste VI za potrebe ogleda, naučnoistraživačkog rada i klonske selekcije, bez izvršenog fitosanitarnog pregleda, fitosertifikata, kao i bez odobrenja za uvoz (član 69);
12) vrši premeštanje, deljenje ili uzorkovanje pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata za koju je rešenjem o prevozu određen carinski nadzor do završetka pregleda (član 73. stav 4);
13) unosi, uzgaja ili koristi organizme autohtonih i introdukovanih vrsta koji su navedeni u listama, a za to nema dozvolu, odnosno ne ispunjava propisane uslove u pogledu objekata, opreme i stručne osposobljenosti (član 82. st. 2. i 4);
14) unese, uzgaja ili koristi organizme introdukovanih vrsta koji nisu navedeni u listama i te vrste ne koristi za eksperimentalne, istraživačke i razvojne svrhe za potrebe biološke zaštite bilja (član 82. stav 3);
15) ne postupi po rešenju inspektora, u skladu sa ovim zakonom.
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 50.000 do 200.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu.
Za radnje iz stava 1. ovog člana, pored novčane kazne, može se izreći i zaštitna mera zabrane pravnom licu da se bavi određenom privrednom delatnošću, odnosno zaštitna mera zabrane odgovornom licu da vrši određene dužnosti, u trajanju od šest meseci do sedam godina.
Novčanom kaznom od 150.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:
1) ne preduzme radnje iz člana 10. stav 1. tač. 2), 4), 5) i 7) ovog zakona;
2) ne prijavi Ministarstvu promenu podataka, odnosno ne prijavi ih u roku od 30 dana (član 12. stav 7. i član 23. stav 2);
3) ne vrši, odnosno na propisan način ne vrši obaveze iz člana 14. stav 1. ovog zakona;
4) ne vodi evidenciju o izvršenim uslugama (član 25. stav 1);
5) ne čuva dokaze o izvršenim uslugama pet godina u skladu sa članom 25. stav 2. ovog zakona;
6) ne sprovede naložene mere od strane fitosanitarnog inspektora, odnosno ne spreči kontakt zaraženog bilja drugim biljem, biljnim proizvodima i drugim propisanim objektima na koje se zaraza može preneti (član 39. stav 2);
7) ne sprovede naložene mere od strane fitosanitarnog inspektora u posebno regulisanom području (član 43. stav 4);
8) postupi suprotno odredbama iz člana 46. stav 3. ovog zakona;
9) uvozi ili vrši promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II koje ne ispunjava specifične fitosanitarne uslove (član 48. stav 1);
10) uvozi ili vrši promet bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste IVB koje ne ispunjava specifične fitosanitarne uslove u zaštićeno područje (član 48. stav 2);
11) stavi u promet bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VA deo I i seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II suprotno odredbama člana 52. ovog zakona;
12) bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VA deo II i seme sa Liste IVA deo I i Liste IVA deo II stavi u promet u zaštićenom području i unutar tog područja suprotno odredbi člana 53. stav 1. ovog zakona;
13) ne sprovede naložene mere od strane fitosanitarnog inspektora (član 55. stav 2);
14) izda biljni pasoš suprotno odredbama člana 56. ovog zakona;
15) ne vodi evidenciju o izdatim biljnim pasošima, odnosno tu evidenciju ne čuva tri godine (član 61. stav 5);
16) (brisana)
17) izda zamenu biljnog pasoša, a nije izvršen fitosanitarni pregled pošiljke čije se zdravstveno stanje promenilo (član 63);
18) postupi suprotno odredbama člana 64. stav 1. ovog zakona;
19) za kupljeno bilje, biljne proizvode i propisane objekte za koje se izdaje biljni pasoš isti ne čuva godinu dana (član 65);
20) postupi suprotno odredbi člana 72. stav 1. ovog zakona;
21) izda biljni pasoš za bilje, biljne proizvode i propisane objekte sa Liste VA deo I i Liste VA deo II za pošiljke čije je zdravstveno stanje promenjeno, a nije izvršen fitosanitarni pregled (član 76. stav 3);
22) ne obezbedi uvid u svu raspoloživu dokumentaciju, kao i ako ne obezbedi sve potrebne uslove za vršenje fitosanitarnog pregleda (član 79. stav 3).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 250.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik ako učini radnje iz člana 96. stav 1. tač. 1), 2), 4), 6), 7), 9), 10) i 15) i člana 97. stav 1. tač. 8), 9), 10) i 14) ovog zakona.
Novčanom kaznom od 50.000 do 400.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik ako učini radnje iz člana 96. stav 1. tač. 12) i 13) i člana 97. stav 1. tač. 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 11), 12), 13), 15), 17), 18), 19), 20), 21) i 22) ovog zakona.
Novčanom kaznom od 30.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako se bavi proizvodnjom i prometom bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata iz člana 11. stav 2, a nije upisano u Fitoregistar (član 11. stav 4).
Novčanom kaznom iz stava 1. ovog člana kazniće se za prekršaj fizičko lice ako učini radnje iz člana 96. stav 1. tač. 9) i 15) i člana 97. stav 1. tač. 9), 10), 11) i 12) ovog zakona.
Novčanom kaznom od 5.000 do 30.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako:
1) ne prijavi Ministarstvu promenu podataka u roku od 30 dana (član 12. stav 7);
2) je izvršilo uvoz bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata u skladu sa članom 70. stav 3. ovog zakona, a to bilje, biljne proizvode i propisane objekte ne koristi u mestu prebivališta.
Novčanom kaznom iz stava 1. ovog člana kazniće se za prekršaj fizičko lice ako učini radnje iz člana 97. stav 1. tač. 1), 3), 6), 7), 8), 13), 18), 19) i 22) ovog zakona.
Rok za usklađivanje pravnog lica, preduzetnika, odnosno fizičkog lica upisanog u Registar sa odredbama ovog zakona
Pravno lice i preduzetnik koji se bave proizvodnjom, preradom, doradom, uvozom, skladištenjem i prometom bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VA deo I, Liste VA deo II, Liste VB deo I i Liste VB deo II, kao i određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koji nisu navedeni u Listi VA deo I i Listi VA deo II dužni su da svoje poslovanje usklade sa odredbama ovog zakona najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Fizičko lice koje se bavi proizvodnjom bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata sa Liste VA deo I i Liste VA deo II, kao i određenih vrsta bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koje nije navedeno na Listi VA deo I i Listi VA deo II, a koje je namenjeno prometu dužno je da se uskladi sa odredbama ovog zakona najkasnije u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Rok za usklađivanje pravnog lica i preduzetnika koji pruža usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja
Pravno lice i preduzetnik koji pružaju usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja dužni su da svoje poslovanje usklade sa odredbama ovog zakona najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Povezivanje podataka iz registara u Ministarstvu
Pravno lice i preduzetnik upisani u Registar proizvođača sadnog materijala voćaka, vinove loze i hmelja shodno odredbama Zakona o sadnom materijalu voćaka, vinove loze i hmelja ("Službeni glasnik RS", broj 18/05), odnosno i Registar proizvođača semena, rasada, micelija jestivih i lekovitih gljiva i u Registar dorađivača semena, shodno odredbama Zakona o semenu ("Službeni glasnik RS", broj 45/05) danom stupanja na snagu ovog zakona postaju upisani u Registar.
Fizičko lice upisano u Registar poljoprivrednih gazdinstava shodno odredbama Uredbe o Registru poljoprivrednih gazdinstava ("Službeni glasnik RS", br. 119/08, 21/09 i 36/09) danom stupanja na snagu ovog zakona postaje upisano u Registar.
Nastavljanje obavljanja poslova od javnog interesa do raspisivanja konkursa
Pravno lice za koje je na osnovu Zakona o zaštiti bilja ("Službeni list SRJ", br. 24/98 i 26/98 - ispravka i "Službeni glasnik RS", broj 101/05 - dr. zakon) utvrđeno da ispunjava uslove za obavljanje zdravstvenog stanja bilja, do raspisivanja konkursa za obavljanje poslova od javnog interesa u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja, obavljaće zdravstveni pregled bilja.
Do donošenja propisa na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona primenjivaće se propisi doneti na osnovu Zakona o zaštiti bilja ("Službeni list SRJ", br. 24/98 i 26/98 - ispravka i "Službeni glasnik RS", broj 101/05 - dr. zakon) i Zakona o zaštiti bilja od bolesti i štetočina ("Službeni glasnik SRS", br. 14/84 i 6/89 - dr. zakon, "Službeni glasnik RS", br. 53/93 - dr. zakon, 67/93 - dr. zakon i 48/94 - dr. zakon i "Službeni glasnik RS", broj 101/05 - dr. zakon), ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Prestanak važenja ranijih zakona
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe:
1) Zakona o zaštiti bilja od bolesti i štetočina ("Službeni glasnik SRS", br. 14/84 i 6/89 - dr. zakon, "Službeni glasnik RS", br. 53/93 - dr. zakon, 67/93 - dr. zakon i 48/94 - dr. zakon i "Službeni glasnik RS", broj 101/05 - dr. zakon);
2) Zakona o zaštiti bilja ("Službeni list SRJ", br. 24/98 i 26/98 - ispravka i "Službeni glasnik RS", broj 101/05 - dr. zakon), osim odredaba koje se odnose na pesticide i đubriva, a odredbe čl. 26. i 32. prestaju da važe 1. januara 2011. godine.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", s tim što se odredbe čl. 52, 53, 54, 55, 60, 61, 62, 63, 64. i 65. primenjuju od 1. januara 2011. godine.
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o zdravlju bilja
("Sl. glasnik RS", br. 17/2019)
Član 51
Pravno lice i preduzetnik koji pružaju usluge u oblasti zaštite zdravlja bilja dužni su da usklade svoje poslovanje i rad sa odredbama ovog zakona najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Pravno lice, preduzetnik ili fizičko lica koje je upisano u Registar u skladu sa Zakonom o zdravlju bilja ("Službeni glasnik RS", broj 41/09) danom stupanja na snagu ovog zakona postaju upisani u Fitoregistar u skladu sa ovim zakonom.
Pravno lice za koje je do dana stupanja na snagu ovog zakona utvrđeno da ispunjava uslove za obavljanje poslova od javnog interesa u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja nastavlja da obavlja te poslove do donošenja rešenja o ovlašćivanju, odnosno odluke o izboru pravnog lica, za obavljanje poslova iz čl. 17. i 17a ovog zakona, u skladu sa ovim zakonom.
Član 52
Podzakonski propisi za sprovođenje ovog zakona biće doneti u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 53
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
