ZAKON O VOJNIM ŠKOLAMA I VOJNIM NAUČNOISTRAŽIVAČKIM USTANOVAMA("Sl. list SRJ", br. 80/94, 85/94 - ispr. i 74/99, "Sl. list SCG", br. 44/2005 i "Sl. glasnik RS", br. 36/2018 - dr. zakon) |
Čl. 1-125*
(Prestalo da važi)
1. Osnivanje, obavljanje naučnog rada i ukidanje
Naučne ustanove koje obavljaju naučnoistraživački rad jesu: naučni institut, istraživački institut i istraživački centar.
Naučni institut je vojna ustanova čiju pretežnu delatnost čine osnovna istraživanja i primenjena istraživanja od šireg značaja za Vojsku Jugoslavije.
Istraživački institut je vojna ustanova čiju pretežnu delatnost čine primenjena i razvojna istraživanja usmerena na zadovoljenje potreba neposrednih korisnika istraživanja.
Istraživački centar je vojna ustanova čiju pretežnu delatnost čine razvojna istraživanja i verifikacija rezultata.
Naučnoistraživački rad iz oblasti primenjenih i razvojnih istraživanja mogu obavljati i istraživačko razvojne jedinice koje se formiraju u Saveznom ministarstvu za odbranu, Generalštabu, visokoj vojnoj školi i drugim vojnim ustanovama.
Naučna ustanova i istraživačko-razvojna jedinica mogu se osnivati ako se potrebe za osnovnim, primenjenim i razvojnim - istraživanjima u odgovarajućoj naučnoj oblasti ne mogu zadovoljiti korišćenjem usluga postojećih naučnih ustanova u SRJ, ako su obezbeđeni potreban naučnoistraživački kadar, prostorije, oprema i uslovi za korišćenje neophodne naučne dokumentacije i ako su utvrđeni zadaci naučne ustanove i obezbeđena finansijska sredstva za realizaciju početnog plana i programa naučnoistraživačkog rada.
Naučne ustanove osniva i ukida Savezna vlada.
Istraživačko-razvojne jedinice osniva i ukida savezni ministar za odbranu, odnosno načelnik Generalštaba.
Akt o osnivanju naučne ustanove i istraživačko-razvojne jedinice sadrži naziv, sedište, zadatke i druge elemente neophodne za rad ustanove, odnosno jedinice.
Pre donošenja akta o osnivanju naučne ustanove, odnosno istraživačko-razvojne jedinice, Generalštab, odnosno Savezno ministarstvo za odbranu izrađuje elaborat, koji sadrži dokaze o opravdanosti osnivanja ustanove, odnosno jedinice.
Akt o ukidanju naučne ustanove, odnosno istraživačko-razvojne jedinice, donosi se na osnovu elaborata koji izrađuje Savezno ministarstvo za odbranu, odnosno Generalštab. Tim aktom određuje se rok prestanka rada ustanove, odnosno jedinice, preuzimanje imovine i druga pitanja u vezi sa prestankom rada ustanove, odnosno jedinice.
Naučna ustanova može da obavlja naučnoistraživački rad ako ima:
1) dugoročni program naučnoistraživačkog rada;
2) najmanje 20 istraživača u stalnom radnom odnosu za oblasti kojima se bavi, od kojih najmanje 10 u naučnom zvanju i najmanje 10 u zvanju istraživač-saradnik ili višem zvanju;
3) prostor, opremu i druga sredstva potrebna za ostvarivanje naučnoistraživačkog rada;
4) naučno-informativnu dokumentaciju.
Izuzetno od odredbe tačke 2. stava 1. ovog člana, naučna ustanova u oblasti ratne veštine i u oblasti verifikacije rezultata sredstava naoružanja i vojne opreme može obavljati naučnoistraživački rad i sa manjim brojem istraživača, ali ne manjim od 15, od kojih najmanje pet u naučnom zvanju i najmanje pet u zvanju istraživač - saradnik.
Naučna ustanova može učestvovati u ostvarivanju posle diplomskih studija.
Ispunjavanje uslova iz st. 1. i 2. ovog člana utvrđuje savezni ministar za odbranu.
Istraživačko-razvojna jedinica može obavljati naučnoistraživački rad ako ima:
1) program naučnoistraživačkog rada, koji je u funkciji razvoja i unapređenja osnovne delatnosti Saveznog ministarstva za odbranu, Generalštaba, visoke vojne škole i drugih ustanova;
2) najmanje pet istraživača u stalnom radnom odnosu kompetentnih za oblast kojom se istraživačko-razvojna jedinica bavi, od kojih su najmanje dva u zvanju istračivač-saradnik ili višem zvanju;
3) odgovarajući prostor, opremu i druga sredstva potrebna za rad.
Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana, za istraživačko-razvojne jedinice iz svog sastava, utvrđuje savezni ministar za odbranu, odnosno načelnik Generalštaba.
Radom naučne ustanove rukovodi direktor koga postavlja nadležni starešina iz reda kandidata sa naučnim zvanjem iz oblasti rada odnosne naučne ustanove.
Radom istraživačko-razvojne jedinice rukovodi načelnik koga postavlja nadležni starešina iz reda kandidata sa zvanjem istraživač-saradnik ili višim zvanjem iz oblasti rada jedinice.
Propisi o komandovanju u Vojsci Jugoslavije i o upravljanju vojnim ustanovama odnose se i na naučne ustanove.
2. Naučno, odnosno stručno veće
U naučnoj ustanovi se obrazuje naučno veće, a u istraživačko-razvojnoj jedinici - stručno veće.
Članovi veća biraju se iz reda istraživača sa istraživačkim i naučnim zvanjem i iz reda nastavnika visokih škola.
Statutom naučne ustanove, odnosno istraživačko-razvojne jedinice utvrđuje se broj članova veća, način njihovog izbora, trajanje mandata, kao i poslovi koje veće obavlja.
Naučno, odnosno stručno veće:
1) predlaže dugoročnu programsku orijentaciju;
2) daje stručno mišljenje o planovima i programima naučnoistraživačkog rada i ocenjuje rezultate ostvarenih projekata;
3) predlaže planove i programe rada u skladu sa dugoročnim programom naučnoistraživačkog rada;
4) odlučuje o sticanju naučnog i istraživačkog zvanja;
5) obavlja druge poslove utvrđene statutom.
Pored poslova iz stava 1. ovog člana naučno veće bira kandidate za naučno, odnosno istraživačko zvanje.
Naučno veće može odlučivati o sticanju zvanja ako u svom sastavu ima najmanje 15 istraživača u naučnom, odnosno odgovarajućem nastavničkom zvanju, od kojih je najmanje 10 u stalnom radnom odnosu u naučnoj ustanovi.
Radom naučnog, odnosno stručnog veća rukovodi predsednik veća.
Predsednik naučnog veća imenuje se iz redova istraživača u zvanju naučnog saradnika ili višem zvanju, a predsednik stručnog veća - iz redova istraživača u zvanju istraživač-saradnik ili višem zvanju.
Predsednik veća rukovodi radom veća i obavlja druge poslove u skladu sa statutom.
Istraživač, u smislu odredaba ovog zakona, jeste lice sa visokom stručnom spremom koje je završilo pripravnički staž za naučnoistraživačke poslove u naučnoj ustanovi - istraživačko-razvojnoj jedinici ili na visokoj vojnoj školi i koje radi na istraživačkim poslovima.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, istraživač može biti i lice sa visokom stručnom spremom koje nije završilo pripravnički staž iz stava 1. ovog člana, ako ima najmanje četiri godine radnog iskustva u odgovarajućoj oblasti rada, objavljene stručne ili naučne radove odnosno zapažene rezultate u istraživačkom radu i ako radi na istraživačkim poslovima.
Za pripravnika iz člana 137. stav 1. ovog zakona može biti izabrano lice sa visokom stručnom spremom koje je završilo osnovne studije sa prosečnom ocenom najmanje osam.
Pripravnički staž za istraživača traje od jedne do četiri godine, zavisno od oblasti i vrste naučnoistraživačkog rada.
Statutom naučne ustanove utvrđuju se: trajanje pripravničkog staža, poslovi na kojima se obučava pripravnik, način osposobljavanja za naučnoistraživački rad i način provere osposobljenosti za obavljanje poslova istraživača.
Proverom osposobljenosti utvrđuje se da li je lice za vreme pripravničkog staža ovladalo znanjima i naučnom metodologijom potrebnom za rad u odgovarajućoj oblasti i ispoljilo smisao za naučni rad.
Istraživač može steći sledeća zvanja: istraživač-saradnik i naučno zvanje: naučni saradnik, viši naučni saradnik i naučni savetnik.
Zvanje istraživač-saradnik može steći lice koje, pored akademskog naziva magistra nauka, ima objavljene radove.
Zvanje naučni saradnik može steći lice koje ima doktorat nauka iz naučne oblasti u kojoj stiče zvanje i objavljene radove.
Zvanje viši naučni saradnik može steći lice koje ima doktorat nauka iz naučne oblasti u kojoj stiče zvanje i više objavljenih naučnih radova od značaja za razvoj odgovarajuće naučne oblasti.
Zvanje naučni savetnik može steći lice koje ima doktorat nauka iz oblasti u kojoj stiče zvanje i priznate naučne radove značajne za razvoj odgovarajuće naučne oblasti.
Uslove za sticanje naučnog i istraživačkog zvanja propisuje savezni ministar za odbranu.
Zvanja nastavnika u visokim vojnim školama određena iz stava 1. člana 117. ovog zakona odgovaraju određenim naučnim zvanjima utvrđenim u članu 139. stav 1. ovog zakona, i to: zvanje asistent - zvanju istraživač-saradnik, zvanje docent - zvanju naučni saradnik, zvanje vanredni profesor - zvanju viši naučni saradnik i zvanje redovni profesor - zvanju naučni savetnik.
Naučno i istraživačko zvanje može se steći, u skladu s odredbama ovog zakona, u naučnoj ustanovi za naučnu oblast koja je osnovna delatnost naučne ustanove, odnosno u visokoj vojnoj školi za naučnu disciplinu za koju visoka vojna škola daje naučni stepen doktora nauka.
Odluku o sticanju zvanja donosi naučno veće.
U donošenju odluke o sticanju naučnog zvanja učestvuju samo članovi veća u naučnom zvanju.
Postupak za sticanje naučnog i istraživačkog zvanja pokreće odgovarajuća organizacijska jedinica naučne ustanove po službenoj dužnosti ili na zahtev zainteresovanog lica.
Lice koje smatra da ispunjava uslove za neko od naučnih zvanja iz člana 139. ovog zakona može da podnese zahtev za izbor u odgovarajuće zvanje naučnom veću naučne ustanove, odnosno veću škole, u kojoj je zaposleno, odnosno čiji je saradnik.
Lice koje radi u istraživačko-razvojnoj jedinici, koja, prema odredbama ovog zakona, ne može vršiti izbor u naučna zvanja, zahtev iz stava 1. ovog člana podnosi naučnoj ustanovi, odnosno visokoj vojnoj školi koja, u smislu odredaba ovog zakona i propisa saveznog ministra za odbranu, može vršiti izbor u naučna zvanja za određene naučne oblasti i discipline.
Izbor u naučna zvanja vrši naučno veće, odnosno veće visoke vojne škole na osnovu predloga komisije obrazovane saglasno odredbama člana 106. ovog zakona.
Komisija iz stava 1. ovog člana sastoji se od najmanje tri naučna radnika iz naučne oblasti u kojoj kandidat stiče zvanje, od kojih najmanje jedan nije u radnom odnosu u vojnoj naučnoj ustanovi koja utvrđuje postojanje uslova za sticanje zvanja.
Članovi komisije ne mogu biti u zvanju nižem od zvanja koje kandidat stiče.
Komisija podnosi predlog iz člana 144. ovog zakona u roku određenom aktom o njenom obrazovanju, koji ne može biti duži od 30 dana.
Predlog sadrži: lične podatke, pregled stručnog i naučnog rada i ocenu toga rada, ocenu o ispunjenosti uslova za sticanje zvanja, kao i predlog koji treba da usvoji naučno veće.
Predlog iz stava 2. ovog člana učiniće se dostupan javnosti na način utvrđen statutom naučne ustanove, odnosno visoke vojne škole, najmanje 30 dana pre donošenja odluke.
Naučno veće donosi odluku o sticanju zvanja u roku od 60 dana od dana dostavljanja predloga iz člana 145. ovog zakona na uvid javnosti.
Odluka naučnog veća, koju je overio direktor naučne ustanove, sa dokumentacijom, dostavlja se na potvrđivanje saveznom ministru za odbranu.
4. Planovi i programi naučnoistraživačke delatnosti
Naučne ustanove i istraživačko-razvojne jedinice, u skladu sa potrebama Vojske Jugoslavije, izrađuju dugoročne, srednjoročne i godišnje planove i programe naučnoistraživačke delatnosti.
Dugoročni, srednjoročni i godišnji planovi i programi naučnoistraživačke delatnosti sadrže: ciljeve i zadatke naučnoistraživačkog rada u određenoj naučnoj oblasti i disciplini, razvoj sistema naučnih informacija, potrebe i način razvoja kadra, obezbeđenje podrške naučnoistraživačkoj delatnosti, orijentacioni iznos finansijskih sredstava potrebnih za izvršenje plana i programa.
Propise o planiranju, organizovanju, sprovođenju i finansiranju naučnoistraživačke delatnosti u naučnim ustanovama i istraživačko-razvojnim jedinicama, donosi savezni ministar za odbranu.
Izrada i ostvarivanje programa i projekata naučnoistraživačke delatnosti za potrebe Vojske Jugoslavije i Saveznog ministarstva za odbranu mogu se poveriti naučnoistraživačkim ili obrazovno-naučnim ustanovama u SRJ, osim ako zbog posebnih razloga vojne prirode nije neophodno da to realizuju naučne ustanove Vojske Jugoslavije.
5. Evidencije o naučnim ustanovama
Organ nadležan za poslove naučnoistraživačke delatnosti vodi evidencionu knjigu naučnih ustanova i istraživačko-razvojnih jedinica, obrazuje bazu podataka o istraživačima i pripravnicima za potrebe naučnih ustanova.
Savezni ministar za odbranu utvrđuje obim podataka, sadržaj i način vođenja registara iz stava 1. ovog člana, kao i postupak upisa i brisanja iz tih registara.
Čl. 151-159*
(Prestalo da važi)
