PRAVILNIK O NAČINU KORIŠĆENJA TAHOGRAFA("Sl. glasnik RS", br. 90/2017 i 59/2021) |
Ovim pravilnikom uređuje se način korišćenja tahografa ugrađenih u motorna vozila.
Pojedini izrazi, u smislu ovog pravilnika, imaju sledeće značenje, i to:
1) "aktivnosti vozača" su radnje koje obuhvataju upravljanje vozilom, ostale poslove, raspoloživost, pauzu, odmor u toku dnevnog rada, dnevni i nedeljni odmor;
2) "događaj" je neuobičajena aktivnost koju registruje digitalni tahograf, a koja može biti posledica pokušaja zloupotrebe;
3) "greška" je neuobičajena aktivnost koju registruje digitalni tahograf, a koja može biti posledica neispravnosti ili otkaza kompletnog digitalnog tahografa ili nekog njegovog dela;
4) "ispis" je štampani izveštaj iz digitalnog tahografa, koji može da bude: dnevni ispis aktivnosti vozača sa jedinice u vozilu, dnevni ispis aktivnosti vozača sa kartice vozača, ispis događaja i grešaka sa jedinice u vozilu, ispis događaja i grešaka sa kartice vozača, ispis tehničkih podataka ili ispis prekoračenja brzine, kao i drugi ispisi ako se oni jasno razlikuju od gore navedenih ispisa;
5) "izmereno vreme" je trajni digitalni zapis usklađenog univerzalnog datuma i vremena (UTC);
6) "Univerzalno vreme (UTC)" je vreme koje odgovara nultoj vremenskoj zoni, odnosno vremenu po meridijanu Griniča, a po kome se evidentiraju aktivnosti vozača na digitalnom tahografu;
7) "odgovarajući podaci" su svi podaci evidentirani na digitalnom tahografu, osim detaljnih podataka o brzini.
Odredbe ovog pravilnika koje se odnose na vozača primenjuju se na instruktora vožnje i ispitivača, koji se, za vreme vršenja osposobljavanja kandidata za vozača teretnih vozila ili autobusa, smatraju vozačem tog vozila.
Analogni tahograf evidentira najmanje sledeće podatke:
1) pređeni put i brzinu vozila;
2) aktivnosti vozača;
3) otvaranje kućišta u koje je umetnut tahografski listić.
Digitalni tahograf evidentira najmanje sledeće podatke:
1) pređeni put i brzinu vozila;
2) izmereno vreme;
3) identitet vozača;
4) aktivnosti vozača;
5) podatke o kontroli, kalibraciji i popravci tahografa, uključujući identifikaciju radionice;
6) događaje i greške.
Digitalni tahograf ima sledeće funkcije:
1) merenje brzine i pređenog puta;
2) praćenje aktivnosti vozača i statusa upravljanja vozilom;
3) praćenje umetanja i vađenja tahografskih kartica;
4) evidentiranje ručnih unosa vozača;
5) kalibraciju;
6) praćenje aktivnosti nadzora;
7) otkrivanje i evidentiranje događaja i grešaka;
8) očitavanje podataka iz memorije i evidentiranje i čuvanje podataka u memoriji;
9) očitavanje podataka sa tahografskih kartica i evidentiranje i čuvanje podataka na tahografskim karticama;
10) prikaz, upozorenje, štampanje i preuzimanje podataka na eksterne uređaje;
11) podešavanje i merenje vremena;
12) daljinsku komunikaciju;
13) upravljanje zaključavanjima prevoznika;
14) ugrađene provere i autodijagnostika.
Podaci sadržani u digitalnom tahografu i na tahografskoj kartici u pogledu vozila i aktivnosti vozača prikazuju se na jasan, nedvosmislen i ergonomičan način.
Digitalni tahograf prikazuje najmanje sledeće podatke:
1) vreme;
2) režim rada;
3) aktivnosti vozača, i to:
(1) tekuće neprekidno vreme upravljanja vozilom i tekuće kumulativno vreme pauze vozača, ukoliko je tekuća aktivnost upravljanje vozilom;
(2) trajanje tekuće aktivnosti (od trenutka izbora) i tekuće kumulativno vreme pauze, ukoliko je tekuća aktivnost raspoloživost, ostali poslovi, odmor ili pauza;
4) podatke koji se tiču upozorenja;
5) podatke koji se tiču pristupa meniju.
U slučaju kada digitalni tahograf evidentira događaj odnosno grešku i u trenutku prekoračenja najdužeg dozvoljenog neprekidnog vremena upravljanja vozilom, digitalni tahograf o tome upozorava vozača.
Upozorenje iz stava 5. ovog člana je vizuelno, a može biti i zvučno. Upozorenje traje najmanje 30 sekundi, osim kada vozač pritiskom bilo kog tastera na tahografu potvrdi da je uočio upozorenje. Razlog upozorenja se prikazuje i ostaje vidljiv sve dok vozač ne potvrdi da je uočio upozorenje pritiskom na određeni taster ili komandu tahografa.
Tahografi i tahografske kartice omogućavaju:
1) evidentiranje tačnih i pouzdanih podataka o vozaču, aktivnostima vozača i vozilu;
2) garantovanje integriteta i porekla izvora podataka evidentiranih i preuzetih iz jedinice u vozilu i senzora kretanja;
3) interoperabilnost između različitih generacija jedinica u vozilu i tahografskih kartica;
4) efikasnu proveru poštovanja propisa;
5) jednostavno korišćenje.
Korišćenje tahografa podrazumeva pravovremenu upotrebu preklopnika ili tastera kojima se evidentiraju aktivnosti vozača, i to:
1) vreme upravljanja vozilom - pod oznakom 
ili 
;
2) ostalo radno vreme - pod oznakom 
ili 
;
3) vreme raspoloživosti - pod oznakom 
ili 
;
4) pauze i odmore - pod oznakom 
ili 
.
Vozač pravilno umeće odgovarajući tahografski listić, koji je dobio od prevoznika, u analogni tahograf od trenutka preuzimanja vozila, tako da vreme na tahografskom listiću odgovara vremenu koje pokazuje sat koji je podešen na zvanično vreme države u kojoj je registrovano vozilo.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, prilikom probne vožnje, koja je sastavni deo pregleda tahografa, vozač koristi odgovarajući tahografski listić koji je bio u tahografu od početka pregleda tahografa.
Nakon završenog pregleda tahografa, vozač ponovo umeće isti tahografski listić koji je bio u tahografu do početka pregleda tahografa i koji je, na poleđini tahografskog listića, overen pečatom radionice za tahografe.
Analogni tahograf, koji poseduje bravu, obezbeđuje se zaključavanjem brave nakon umetanja potrebnih tahografskih listića.
Odgovarajući tahografski listić iz st. 1. i 2. ovog člana je listić na kome se nalaze sledeći podaci:
1) ime, adresa ili poslovno ime proizvođača tahografskog listića;
2) oznaka odobrenja tipa tahografskog listića ("e" oznaka i cifre u nastavku);
3) oznaka tipa tahografa ("e" oznaka i prve dve cifre u nastavku) u kojima tahografski listić može da se koristi;
4) gornja granica mernog opsega brzine izražena u km/h.
U vozilu u koje je ugrađen analogni tahograf koji ima mogućnost evidentiranja podataka za samo jednog vozača ne sme se nalaziti višečlana posada.
Ako analogni tahograf ima mogućnost beleženja aktivnosti višečlane posade, odnosno dva vozača, mora da postoji mogućnost da na dva odvojena tahografska listića, istovremeno ali odvojeno, beleži podatke o aktivnosti svakog od vozača. Vozač koji upravlja vozilom umeće svoj tahografski listić na mesto predviđeno za vozača 1, dok drugi vozač umeće svoj tahografski listić na mesto predviđeno za vozača 2.
Prevoznik koristi funkciju zaključavanja podataka kako bi onemogućio preuzimanje podataka drugim licima.
Zaključavanje podataka prevoznika se sastoji od datuma/vremena početnog zaključavanja i datuma/vremena završnog zaključavanja koji su pridruženi identifikaciji prevoznika što je označeno brojem kartice prevoznika prilikom početnog zaključavanja (koji se identifikuje uz pomoć prvih 13 cifara broja kartice prevoznika).
Funkcija zaključavanja se može uključiti ili isključiti samo u realnom vremenu.
Završno zaključavanje podataka je omogućeno samo prevozniku koji ih je početno zaključao ili je automatsko ukoliko drugi prevoznik izvrši inicijalno zaključavanje.
Ukoliko prevoznik izvrši početno zaključavanje, a ukoliko je prethodno zaključavanje bilo za istog prevoznika smatraće se da prethodno zaključavanje nije isključeno, već je i dalje uključeno.
Ako vozač u toku dnevnog vremena upravljanja započne i završi aktivnosti vozača na jednom vozilu u koje je ugrađen analogni tahograf, unose se sledeći podaci, i to:
1) u trenutku preuzimanja vozila na prednjoj strani tahografskog listića:
(1) ime i prezime vozača;
(2) datum i mesto početka korišćenja tahografskog listića;
(3) registarska oznaka vozila;
(4) stanje na odometru;
2) po završetku korišćenja vozila na prednjoj strani tahografskog listića:
(1) datum i mesto završetka korišćenja tahografskog listića;
(2) stanje na odometru;
(3) pređeni put (razlika stanja na odometru).
Prilikom pregleda tahografa, na prednjoj strani tahografskog listića tehničar unosi sve podatke iz stava 1. ovog člana osim podatka o imenu i prezimenu vozača, a na poleđini tahografskog listića "PREGLED TAHOGRAFA".
Prilikom osposobljavanja kandidata za vozača teretnih vozila odnosno autobusa, instruktor vožnje i ispitivač, na prednjoj strani tahografskog listića unosi sve podatke iz stava 1. ovog člana, a na poleđini tahografskog listića instruktor upisuje: "OBUKA VOZAČA", a ispitivač upisuje: "PRAKTIČNI ISPIT".
Ako vozač u toku dnevnog vremena upravljanja obavlja aktivnosti vozača na više od jednog vozila u koja je ugrađen analogni tahograf ili se vraća na vozilo u koje je ugrađen analogni tahograf, na isti tahografski listić, pod uslovom da su ispunjeni uslovi iz člana 7. ovog pravilnika, unose se sledeći podaci, i to:
1) u trenutku preuzimanja prvog vozila na prednjoj strani tahografskog listića:
(1) ime i prezime vozača;
(2) datum i mesto početka korišćenja tahografskog listića;
(3) registarska oznaka vozila;
(4) stanje na odometru;
2) po završetku aktivnosti vozača na prvom vozilu, na prednjoj strani tahografskog listića:
(1) stanje na odometru;
(2) pređeni put (razlika stanja na odometru prvog vozila);
3) u trenutku preuzimanja svakog narednog vozila, na poleđini tahografskog listića:
(1) vreme preuzimanja vozila;
(2) registarska oznaka vozila;
(3) stanje na odometru;
4) po završetku aktivnosti vozača na svakom narednom vozilu na poleđini tahografskog listića:
(1) stanje na odometru;
(2) pređeni put (razlika stanja na odometru na svakom narednom vozilu);
5) po završetku korišćenja tahografskog listića na prednjoj strani datum i mesto završetka njegovog korišćenja.
Ako vozač u toku dnevnog vremena upravljanja prelazi sa vozila u koje je ugrađen analogni tahograf na vozilo u koje je ugrađen digitalni tahograf, prilikom završetka upravljanja vozilom sa analognim tahografom dužan je da unese podatke iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika na tahografski listić i nosi ga sa sobom.
Ako vozač u toku dnevnog vremena upravljanja obavlja aktivnosti vozača na vozilu u koje je ugrađen digitalni tahograf, dužan je da, prilikom ubacivanja kartice vozača u digitalni tahograf, pomoću aplikacije za ručni unos unese podatke o aktivnostima vozača osim upravljanja vozilom (ostalim poslovima, raspoloživosti, pauzama i odmorima) i to računajući od poslednjeg korišćenja kartice vozača.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, prilikom osposobljavanja kandidata za vozača teretnih vozila odnosno autobusa, u koje je ugrađen digitalni tahograf, instruktor vožnje i ispitivač, koristi funkciju "OUT OF SCOPE" (VAN OBLASTI PRIMENE)".
Izuzetno od stava 1. ovog člana, vozač koji je od poslednjeg korišćenja kartice vozača upravljao vozilom sa analognim tahografom nije dužan da unosi aktivnosti vozača koje su evidentirane na tahografskom listiću.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, vozač nije dužan da unese podatke o aktivnostima vozača ukoliko nije napuštao vozilo.
Ako vozač u toku dnevnog vremena upravljanja prelazi sa vozila u koje je ugrađen digitalni tahograf na vozilo u koje je ugrađen analogni tahograf, prilikom preuzimanja vozila sa analognim tahografom dužan je da unese podatke iz člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika na tahografski listić.
Ako zbog udaljenosti od vozila ili neispravnosti analognog tahografa, vozač nije u mogućnosti da koristi analogni tahograf ugrađen u vozilo, pravovremeno ručno unosi sledeće podatke:
1) ime i prezime vozača;
2) datum početka korišćenja tahografskog listića;
3) datum završetka korišćenja tahografskog listića;
4) registarsku oznaku vozila, izuzev u slučaju udaljenosti od vozila za vreme korišćenja nedeljnog odmora;
5) vremena i aktivnosti vozača koje tahograf više ne evidentira na ispravan način, na poleđini tahografskog listića.
Ako je u vozilo ugrađen analogni tahograf sa zapisivanjem broja obrtaja, tada se uz tahografski listić predviđen za ovu vrstu tahografa koristi dodatni tahografski listić, koji na poleđini ima mogućnost beleženja ručnog unosa aktivnosti vozača na kome se ručno unose podaci iz stava 1. ovog člana i prilaže se uz tahografski listić koji se koristi u analognom tahografu.
Ako zbog neispravnosti digitalnog tahografa vozač nije u mogućnosti da koristi digitalni tahograf, na poleđini termalnog papira za ispis, potpisuje se i pravovremeno ručno unosi sledeće podatke:
1) ime i prezime vozača;
2) broj kartice vozača;
3) datum početka korišćenja tahografa;
4) datum završetka korišćenja tahografa;
5) registarsku oznaku vozila;
6) vremena i aktivnosti vozača koje tahograf više ne evidentira ili ne štampa na ispravan način.
Aktivnosti vozača, kada upravlja vozilom u koji je ugrađen analogni tahograf, a koje ne spada u oblast primene propisa koji regulišu radno vreme posade vozila u drumskom prevozu i tahografima, se beleže na tahografskom listiću na čijoj poleđini je pre otpočinjanja prevoza, naznačeno "VAN OBLASTI PRIMENE".
Od trenutka preuzimanja vozila sa analognim tahografom, vozač u javnom linijskom gradskom i prigradskom prevozu putnika, odnosno u međumesnom linijskom prevozu putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, koristi tahografski listić, na čijoj poleđini se naznačava "LINIJSKI" na početku korišćenja tahografskog listića.
Ako vozač vozilom u koje je ugrađen analogni tahograf, nakon obavljanja javnog linijskog gradskog i prigradskog prevoza putnika, odnosno međumesnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, započinje istim vozilom obavljanje javnog linijskog međumesnog ili međunarodnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine preko 50 km odnosno vanlinijskog prevoza putnika, menja tahografski listić u trenutku započinjanja ovog prevoza.
Ako vozač vozilom u koje je ugrađen analogni tahograf, nakon obavljanja javnog linijskog međumesnog ili međunarodnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine preko 50 km odnosno vanlinijskog prevoza putnika započinje istim vozilom obavljanje javnog linijskog gradskog i prigradskog prevoza putnika, odnosno međumesnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, menja tahografski listić na čijoj poleđini se naznačava "LINIJSKI" u trenutku započinjanja ovog prevoza.
Prilikom obavljanja međunarodnog prevoza, umesto tahografskog listića na čijoj poleđini je naznačeno "LINIJSKI", vozač nosi sa sobom Potvrdu o aktivnostima vozača u kojoj je popunjeno polje "17. upravljao vozilom koje je izuzeto iz oblasti primene Uredbe (EZ) 561/2006 ili AETR sporazuma".
Aktivnosti vozača, kada upravlja vozilom u koje je ugrađen digitalni tahograf, a koje ne spada u oblast primene propisa koji regulišu radno vreme posade vozila u drumskom prevozu i tahografima, se beleže korišćenjem funkcije "OUT OF SCOPE" (VAN OBLASTI PRIMENE).
Od trenutka preuzimanja vozila sa digitalnim tahografom, vozač u javnom linijskom gradskom i prigradskom prevozu putnika, odnosno u međumesnom linijskom prevozu putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, uključuje u digitalnom tahografu funkciju "OUT OF SCOPE" (VAN OBLASTI PRIMENE) i nastavlja da beleži svoje aktivnosti.
Ako vozač vozilom u koje je ugrađen digitalni tahograf, nakon obavljanja javnog linijskog gradskog i prigradskog prevoza putnika, odnosno međumesnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, započinje istim vozilom obavljanje javnog linijskog međumesnog ili međunarodnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine preko 50 km odnosno vanlinijskog prevoza putnika, isključuje u digitalnom tahografu funkciju "OUT OF SCOPE" (VAN OBLASTI PRIMENE) u trenutku započinjanja ovog prevoza.
Ako vozač vozilom u koje je ugrađen digitalni tahograf, nakon obavljanja javnog linijskog međumesnog ili međunarodnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine preko 50 km odnosno vanlinijskog prevoza putnika započinje istim vozilom obavljanje javnog linijskog gradskog i prigradskog prevoza putnika, odnosno međumesnog linijskog prevoza putnika na linijama dužine do 50 km, koji se obavlja u celini na teritoriji Republike Srbije, uključuje u digitalnom tahografu funkciju "OUT OF SCOPE" (VAN OBLASTI PRIMENE) u trenutku započinjanja ovog prevoza i nastavlja da beleži svoje aktivnosti.
Nevažeća kartica vozača može da se koristi samo za prikaz, štampanje ili preuzimanje podataka koji su na njoj memorisani.
Prevoznik redovno preuzima odgovarajuće podatke sa digitalnog tahografa i sa kartice vozača uz minimalne vremenske gubitke za prevoznika ili vozača.
Preuzimanje odgovarajućih podataka vrši se najmanje jednom u periodu od:
1) 90 dana za podatke sa digitalnog tahografa;
2) 28 dana za podatke sa kartice vozača.
Prilikom preuzimanja odgovarajućih podataka na računar ili na drugo samostalno sredstvo za čuvanje podataka mora se voditi računa da se podaci ne izgube.
Ako vozač koristi dnevni ili skraćeni nedeljni odmor u vozilu i ukoliko bi tokom ovog vremena odmora tahografski listić bio u analognom tahografu duže od 24 časa, promenu listića može da izvrši pre početka odmora.
Prevoznik i vozač mogu da koriste tahograf koji je ugrađen u vozilo, a koji je pregledan u ovlašćenoj radionici za tahografe u roku koji nije duži od:
1) jedne godine za analogne tahografe;
2) dve godine za digitalne tahografe.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, prevoznik i vozač obezbeđuju da tahograf ugrađen u vozilo bude pregledan u ovlašćenoj radionici za tahografe i u sledećim slučajevima:
1) nakon promene dimenzije pogonskih točkova;
2) nakon promene registracione oznake vozila;
3) nakon uočavanja neispravnosti rada tahografa;
4) nakon uočavanja odstupanja vremena na tahografu od univerzalnog vremena (UTC) za više od 20 minuta (važi samo za digitalne tahografe).
Za vreme korišćenja analognog tahografa u vozilu mora da se nalazi:
1) odgovarajuća natpisna pločica ili nalepnica za tahograf;
2) informativna nalepnica;
3) uverenje o ispravnosti tahografa, koje izdaje ovlašćena radionica - radionica koja ima važeću dozvolu izdatu od strane Agencije za bezbednost saobraćaja.
Za vreme korišćenja digitalnog tahografa u vozilu mora da se nalazi:
1) informativna nalepnica;
2) uverenje o ispravnosti tahografa, koje izdaje ovlašćena radionica - radionica koja ima važeću dozvolu izdatu od strane Agencije za bezbednost saobraćaja.
Samo za vozila vrste M1 i N1 u koja je ugrađen adapter može se upotrebiti druga, dodatna nalepnica.
Nalepnica iz stava 3. ovog člana se pričvršćuje pored ili uz informativnu nalepnicu i ima isti nivo zaštite.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o načinu korišćenja tahografa ("Službeni glasnik RS", broj 43/11).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a odredbe čl. 9, 16. i 17. ovog pravilnika primenjuju se od 1. novembra 2017. godine.
Samostalni član Pravilnika o izmenama i dopunama
Pravilnika o načinu korišćenja tahografa
("Sl. glasnik RS", br. 59/2021)
Član 5
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", osim čl. 2. i 3. ovog pravilnika koji se primenjuju od 1. avgusta 2021. godine.
