PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O POREZU NA DODATU VREDNOST - Tekst propisa

Član 1.

U Zakonu o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 86/04-ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14-dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20, 138/22 i 94/24), u članu 10. stav 1. tačka 4) posle reči: “(u daljem tekstu: račun)” dodaju se zapeta i reči: “odnosno u internom računu”.

U stavu 2. posle tačke 4) dodaje se tačka 4a), koja glasi:

            “4a) primalac investicionog zlata, obveznik PDV, za promet investicionog zlata izvršen od strane drugog obveznika PDV, u skladu sa ovim zakonom;”.

Član 2.

U članu 14. dodaje se stav 6, koji glasi:

“Izuzetno od stava 1. tačka 5) ovog člana, ako se za promet dobara izdaju periodični računi, promet dobara smatra se izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun.”.

Član 3.

U članu 21. stav 2. reči: “poreske dužnike iz člana 10. stav 1. tačka 3) i st. 2. i 3. ovog zakona” zamenjuju se rečima: “primaoca dobara i usluga koji je poreski dužnik u skladu sa ovim zakonom”.

Posle stava 2. dodaje se novi stav 3, koji glasi:

“Ako se osnovica naknadno smanji za promet dobara i usluga (npr. zbog vraćanja dobara, smanjenja naknade za promet dobara i usluga i dr.) obveznik PDV koji je isporučio dobra i usluge, a koji je poreski dužnik za taj promet u skladu sa ovim zakonom, dužan je da izda dokument o smanjenju.”.

U dosadašnjem stavu 3, koji postaje stav 4, u tački 1) posle reči: “dokument o smanjenju” dodaju se reči: “u skladu sa ovim zakonom”.

U dosadašnjem stavu 4, koji postaje stav 5, reči: “stava 3.” zamenjuju se rečima: “stava 4.”, a posle reči: “dokument o smanjenju” dodaju se reči: “u skladu sa ovim zakonom”.

U dosadašnjim st. 5. i 6, koji postaju st. 6. i 7, reči: “iz člana 10. stav 1. tačka 3) i stav 2. ovog zakona” zamenjuju se rečima: “za koji je primalac dobara i usluga poreski dužnik u skladu sa ovim zakonom”.

U dosadašnjem stavu 7, koji postaje stav 8, reči: “st. 3 - 6.” zamenjuju se rečima: “st. 4 - 7.”.

Dosadašnji stav 8. postaje stav 9.

U dosadašnjem stavu 9, koji postaje stav 10, reči: “stavom 8.” zamenjuju se rečima: “stavom 9.”.

U dosadašnjem stavu 10, koji postaje stav 11, reči: “u poreskom periodu” zamenjuju se rečima: “za poreski period”.

Posle stava 11. dodaje se novi stav 12, koji glasi:

“Izmena obračunatog PDV - smanjenje vrši se za poreski period ako su zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu ispunjeni uslovi za smanjenje u skladu sa ovim zakonom.”.

Dosadašnji st. 11. i 12. postaju st. 13. i 14.

U dosadašnjem stavu 13, koji postaje stav 15, posle reči: “izmene osnovice” dodaju se zapeta i reči: “kao i oblik, sadržinu i način izdavanja dokumenta o smanjenju, odnosno povećanju”.

Član 4.

U članu 28. stav 6. briše se.

U dosadašnjem stavu 7, koji postaje stav 6, reči: “st. 5. i 6.” zamenjuju se rečima: “stavom 5.”.

Dosadašnji st. 8 - 12. postaju st. 7 - 11.

Posle stava 11. dodaje se novi stav 12, koji glasi:

“Obveznik PDV iz stava 11. ovog člana može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za poreski period na osnovu internog računa, ako je interni račun sačinjen zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period u skladu sa ovim zakonom, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, nezavisno od toga da li je poreska obaveza nastala u poreskom periodu za koji podnosi poresku prijavu ili u nekom od prethodnih poreskih perioda i nezavisno od toga da li je interni račun sačinjen na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana.”.

U stavu 13. reči: “stekao ovo pravo” zamenjuju se rečima: “nastala obaveza obračunavanja PDV, u skladu sa ovim zakonom”.

Član 5.

Član 31. menja se i glasi:

“Član 31.

Ako se osnovica za oporezivi promet dobara i usluga, odnosno osnovica za avans smanji, obveznik PDV kojem je izvršen, odnosno kojem treba ili je trebalo da bude izvršen promet dobara i usluga dužan je da, u skladu sa tom izmenom, na osnovu dokumenta o smanjenju izdatog u skladu sa ovim zakonom, ispravi odbitak prethodnog poreza koji je po tom osnovu ostvario.

Ako se osnovica za oporezivi promet dobara i usluga poveća, obveznik PDV kojem je izvršen promet dobara i usluga može da, u skladu sa tom izmenom, na osnovu dokumenta o povećanju izdatog u skladu sa ovim zakonom, ispravi odbitak prethodnog poreza koji je po tom osnovu ostvario.

Ispravku odbitka prethodnog poreza vrši i primalac dobara i usluga koji je poreski dužnik u skladu sa ovim zakonom.

Ispravka odbitka prethodnog poreza vrši se i po osnovu storniranja dokumenata (računa, internog računa, avansnog računa i dr.), koji utiču na odbitak prethodnog poreza.

Obveznik PDV koji je ispravio - smanjio odbitak prethodnog poreza može da dostavi obaveštenje o toj ispravci obvezniku PDV - prethodnom učesniku u prometu, odnosno primaocu avansa.

Ako obveznik PDV nije koristio pravo na odbitak prethodnog poreza, može da dostavi obaveštenje obvezniku PDV - prethodnom učesniku u prometu, odnosno primaocu avansa da obračunati PDV nije koristio kao prethodni porez.

Ispravka odbitka prethodnog poreza vrši se i na osnovu overenog prepisa zapisnika o sudskom poravnanju.

Obveznik PDV vrši ispravku - smanjenje odbitka prethodnog poreza za poreski period ako na dan koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu poseduje dokument o smanjenju izdat u skladu sa ovim zakonom ili je u tom vremenskom periodu izvršeno storniranje dokumenta po osnovu kojeg dolazi do obaveze ispravke - smanjenja odbitka prethodnog poreza.

Obveznik PDV vrši ispravku - povećanje odbitka prethodnog poreza za poreski period za koji su u skladu sa ovim zakonom ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava na odbitak prethodnog poreza, a u slučaju storniranja ako je na dan koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu izvršeno storniranje dokumenta po osnovu kojeg dolazi do ispravke - povećanja odbitka prethodnog poreza.

Ministar bliže uređuje način ispravke odbitka prethodnog poreza kod izmene osnovice, uključujući i po osnovu storniranja, kao i oblik, sadržinu i način dostavljanja obaveštenja iz st. 5. i 6. ovog člana.”.

Član 6.

U članu 42. posle stava 2. dodaje se novi stav 3, koji glasi:

“Ako se za promet dobara izdaje periodični račun u smislu člana 14. stav 6. ovog zakona, period za koji se izdaje taj račun ne može biti duži od godinu dana.”.

U dosadašnjem stavu 3, koji postaje stav 4, reči: “st. 1. i 2.” zamenjuju se rečima: “st. 1 - 3.”.

Dosadašnji st. 4. i 5. postaju st. 5. i 6.

U dosadašnjim st. 6. i 7, koji postaju st. 7. i 8, reči: “stava 5.” zamenjuju se rečima: “stava 6.”.

Dosadašnji stav 8. postaje stav 9.

Dosadašnji stav 9, koji postaje stav 10, menja se i glasi:

“Primalac dobara i usluga koji je poreski dužnik u skladu sa ovim zakonom sačinjava interni račun po osnovu prometa dobara i usluga, povećanja osnovice za promet, smanjenja osnovice za promet, avansa i smanjenja avansa.”.

Dodaje se stav 11, koji glasi:

“Korisnik sistema elektronskih faktura određen zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje sačinjava interni račun iz stava 10. ovog člana u sistemu elektronskih faktura određenog tim zakonom.”.

Član 7.

Član 44. menja se i glasi:

“Član 44.

Obveznik PDV koji je izdao račun sa iskazanim PDV dužan je da iskazani PDV plati.

Ako je obveznik PDV stornirao račun iz stava 1. ovog člana zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, smanjuje iznos osnovice za taj poreski period, a iznos PDV može da smanji za isti poreski period ako u navedenom vremenskom periodu:

1) je izdao novi račun u skladu sa ovim zakonom, u slučaju kada postoji obaveza izdavanja računa;

2) poseduje obaveštenje primaoca računa - obveznika PDV ili lica koje ima pravo na refakciju PDV u skladu sa ovim zakonom u kojem je navedeno da PDV iskazan u računu iz stava 1. ovog člana nije korišćen kao prethodni porez, odnosno da za taj iznos PDV nije i neće biti podnet zahtev za refakciju PDV, u slučaju kada je račun izdat obvezniku PDV ili licu koje ima pravo na refakciju PDV.

Obaveštenje iz stava 2. tačka 2) ovog člana izdaje se posle izvršenog storniranja.

Lice koje iskaže PDV u računu, a nije obveznik PDV, dužno je da iskazani PDV plati.

Lice iz stava 4. ovog člana nema pravo da ispravi iskazani iznos PDV.

Lice koje je sačinilo interni račun sa iskazanim PDV dužno je da iskazani PDV plati.

Ako je interni račun iz stava 6. ovog člana storniran zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, smanjuje se iznos osnovice za taj poreski period, a iznos PDV može da se smanji za isti poreski period ako je u navedenom vremenskom periodu:

1) sačinjen novi interni račun u skladu sa ovim zakonom, u slučaju kada postoji obaveza sačinjavanja internog računa i

2) ispravljen odbitak prethodnog poreza, ukoliko je obračunati PDV korišćen kao prethodni porez.

U slučaju storniranja dokumenta koje dovodi do povećanja osnovice, odnosno obračunatog PDV, izvršenog zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, za taj poreski period povećava se iznos osnovice, odnosno iznos obračunatog PDV koji je prethodno bio smanjen.”.

Član 8.

U članu 49. stav 2. reči: “člana 21. i člana 44. stav 2.” zamenjuju se rečima: “čl. 21. i 44.”.

Član 9.

U članu 50. dodaju se st. 6, 7. i 8, koji glase:

“Ako obveznik PDV u poreskoj prijavi iskaže iznos manje obračunatog PDV, odnosno iznos više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode, smatra se da je otklonio grešku koja je za posledicu imala pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze i nema obavezu podnošenja izmenjene poreske prijave u smislu zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija.

Radnjom iz stava 6. ovog člana ne smatra se da je podneta izmenjena poreska prijava, s tim što se na tu radnju shodno primenjuju sve odredbe zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija koje se odnose na izmenjenu poresku prijavu.

Izuzetno od stava 7. ovog člana, na radnju iz stava 6. ovog člana ne primenjuje se ograničenje koje se odnosi na mogućnost ponovnog podnošenja poreske prijave.”.

Član 10.

U članu 22. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, broj 94/24), na oba mesta, reči: “2026. godine” zamenjuju se rečima: “2027. godine”.

Član 11.

Odredbe ovog zakona koje sadrže ovlašćenja za donošenje podzakonskih akata primenjuju se od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Podzakonski akti iz stava 1. ovog člana doneće se u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 12.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se počev za poreski period april 2026. godine, odnosno april - jun 2026. godine, osim člana 2. ovog zakona koji se primenjuje od 1. januara 2026. godine, člana 9. ovog zakona koji se primenjuje počev za poreski period januar 2027. godine, odnosno januar - mart 2027. godine i člana 10. ovog zakona koji se primenjuje od dana stupanja na snagu ovog zakona.

IZ OBRAZLOŽENJE

II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

● Problemi koje ovaj zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se ovim zakonom postižu

Ključni cilj ovog zakona je pojednostavljenje pravila koja se odnose na izmenu poreske osnovice i obračunatog poreza na dodatu vrednost (u daljem tekstu: PDV), ispravku odbitka prethodnog poreza, uslova za odbitak prethodnog poreza i storniranje dokumenata koje utiče na obračunati PDV, odnosno pravo na odbitak prethodnog poreza, kao i određivanje poreskog perioda na koji se odnose navedene izmene. Jednostavnija pravila treba da smanje greške poreskih obveznika pri iskazivanju podataka u određenim dokumentima i evidencijama, koji su od značaja za utvrđivanje poreske obaveze po osnovu PDV. Na taj način obezbeđuje se da podaci iskazani u preliminarnoj poreskoj prijavi (koja će se sačinjavati u sistemu elektronskih faktura određenog zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje, na osnovu podataka kojima raspolaže taj sistem, a koji predstavljaju proizvod postupanja obveznika PDV) ne bi trebalo da odstupaju od podataka iskazanih u poreskoj prijavi PDV. S tim u vezi, ovim zakonom predlaže se odlaganje uvođenja preliminarne poreske prijave za godinu dana. Naime, kako je Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, broj 94/24) predviđeno da će se pravila koja se odnose na preliminarnu poresku prijavu primenjivati počev za poreski period januar 2026. godine, odnosno januar - mart 2026. godine, a da je, u međuvremenu, zaključeno da je potrebno pojednostaviti određena zakonska rešenja kako bi se smanjio broj grešaka u postupanju, ovim zakonom predlaže se uvođenje preliminarne poreske prijave počev za poreski period januar 2027. godine, odnosno januar - mart 2027. godine. Pored toga, predlaže se da će se ovaj zakon primenjivati počev za poreski period april 2026. godine, odnosno april - jun 2026. godine (sa izuzetkom pojedinih odredaba), kao i da će se podzakonski propisi kojima će se bliže urediti određena zakonska rešenja doneti u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Na taj način obezbeđuje se optimalno vreme za pripremu svih subjekata na koje će uticati novi sistem utvrđivanja poreske obaveze po osnovu PDV, pre svega na obveznike PDV i Poresku upravu.

Predlozi navedenih zakonskih rešenja, koja treba da dovedu do smanjenja grešaka prilikom utvrđivanja poreske obaveze, istovremeno će se odraziti i na smanjenje potrebe za podnošenjem izmenjenih poreskih prijava u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Međutim, pored tih rešenja, ovim zakonom za obveznike PDV predlaže se i uvođenje mogućnosti da u poreskoj prijavi PDV za poreski period (bilo koji) bude iskazan iznos manje obračunatog PDV, odnosno iznos više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode. Iskazivanjem tih podataka smatra se da je otklonjena greška koja je za posledicu imala pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze i obveznik PDV nema obavezu podnošenja izmenjene poreske prijave u smislu zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Ta radnja - iskazivanje podatka o iznosu manje obračunatog PDV, odnosno iznosu više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode u poreskoj prijavi za poreski period ne smatra se podnošenjem izmenjene poreske prijave, što znači da se ovim rešenjem ne ukida mogućnost podnošenja izmenjene poreske prijave u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Naime, predloženim rešenjem stvaraju se uslovi da se u poreskoj prijavi za poreski period (bilo koji) otklone greške iz prethodnih poreskih perioda koje su imale za posledicu manje utvrđeni iznos poreske obaveze, pri čemu ne postoji ograničenje po pitanju broja otklanjanja grešaka na navedeni način za razliku od izmenjene poreske prijave koja se može podneti najviše dva puta. Pored toga, u slučaju iskazivanja podatka o iznosu manje obračunatog PDV, odnosno iznosu više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode u poreskoj prijavi za poreski period, smatraće se da greškom u prvobitnoj poreskoj prijavi nije učinjeno krivično delo ili prekršaj iz zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Predloženo je da se rešenja koja se odnose na mogućnost iskazivanja u poreskoj prijavi za poreski period (bilo koji) iznosa manje obračunatog PDV, odnosno iznosa više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode primenjuju počev za poreski period januar 2027. godine, odnosno januar - mart 2027. godine (istovremeno sa početkom primene rešenja koja se odnose na preliminarnu poresku prijavu). Na manje utvrđeni iznos poreske obaveze obračunava se i plaća kamata u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija.

Dalje, u cilju usklađivanja Zakona o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 86/04-ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14-dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72/19, 153/20, 138/22 i 94/24 - u daljem tekstu: Zakon) sa propisima Evropske unije, koji uređuju oblast oporezivanja potrošnje PDV, pre svega sa Direktivom Saveta 2006/112/EZ o zajedničkom sistemu poreza na dodatu vrednost (u daljem tekstu: propisi EU), predlaže se da u slučaju izdavanja periodičnih računa za promet vode, električne energije, prirodnog gasa i energije za grejanje, odnosno hlađenje krajnjim potrošačima, promet dobara smatra izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun. Ovim rešenjem omogućava se da se periodični računi koji se izdaju za isporuku navedenih dobara na osnovu procenjene potrošnje u skladu sa propisima kojima se uređuje energetika smatraju računima izdatim u skladu sa propisima kojima se uređuje PDV. Predloženo je da će se ovo rešenje primenjivati od 1. januara 2026. godine.

● Razmatrane mogućnosti da se problemi reše i bez donošenja zakona

Nisu razmatrane mogućnosti da se ciljevi koje ovaj zakon treba da postigne ostvare bez njegovog donošenja, imajući u vidu da je reč o elementima sistema oporezivanja koji se, saglasno odredbama člana 15. st. 2. i 3. Zakona o budžetskom sistemu (“Službeni glasnik RS”, br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13-ispravka, 108/13, 142/14, 68/15-dr. zakon, 103/15, 99/16, 113/17, 95/18, 31/19, 72/19, 149/20, 118/21, 118/21-dr. zakon, 138/22, 92/23 i 94/24) uređuju poreskim zakonom. S tim u vezi, izmene i dopune tih elemenata ne mogu se rešiti donošenjem podzakonskih akata, odnosno preduzimanjem drugih mera u okviru poslova državne uprave.

● Zašto je donošenje zakona najbolji način za rešavanje problema

Donošenje ovog zakona najbolji je način za rešavanje problema, iz razloga što je reč o zakonskoj materiji, koju je jedino moguće menjati odgovarajućim izmenama važećeg zakona.

Pored toga, uređivanjem poreskopravne materije ovim zakonom daje se doprinos pravnoj sigurnosti i ujedno obezbeđuje transparentnost u vođenju poreske politike. Naime, zakon je opšti pravni akt koji se objavljuje i koji stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte koji se nađu u istoj poreskopravnoj situaciji, čime se postiže transparentnost u njegovoj primeni.

III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA

Uz član 1.

Predlaže se da se u članu 10. Zakona, kojim se uređuje poreski dužnik, uredi da se poreskim dužnikom smatra i lice koje u internom računu iskaže PDV, a da za to nije imalo obavezu u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV. Na taj način izjednačavaju se obaveze lica koja iskazuju PDV u računima koje izdaju drugim licima sa obavezama lica koja sačinjavaju interne račune.

Pored toga, u cilju transparentnijeg sagledavanja koja se lica smatraju poreskim dužnicima predlaže se da se u istom članu Zakona propiše da se poreskim dužnikom smatra i primalac investicionog zlata, obveznik PDV, za promet investicionog zlata izvršen od strane drugog obveznika PDV, u skladu sa Zakonom, iako je to već propisano u članu 36b Zakona.

Uz član 2.

Predlaže se da u slučaju izdavanja periodičnih računa za promet vode, električne energije, prirodnog gasa i energije za grejanje, odnosno hlađenje krajnjim potrošačima, promet dobara smatra izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun. Ovim rešenjem omogućava se da se periodični računi koji se izdaju za isporuku navedenih dobara na osnovu procenjene potrošnje u skladu sa propisima kojima se uređuje energetika smatraju računima izdatim u skladu sa propisima kojima se uređuje PDV.

Uz član 3.

Predlaže se da se u slučaju smanjenja osnovice za promet dobara i usluga za koji je obveznik PDV - isporučilac dobara i usluga poreski dužnik u skladu sa zakonom koji se uređuje PDV izdaje dokument o smanjenju, kao i uređivanje poreskog perioda za koji se može smanjiti obračunati PDV.

Naime, ako je u jednom poreskom periodu smanjena osnovica, iznos obračunatog PDV može biti smanjen ako su ispunjeni propisani uslovi. S tim u vezi, predloženo je da se izmena obračunatog PDV - smanjenje vrši za poreski period ako su zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu ispunjeni uslovi za smanjenje u skladu sa ovim zakonom. S tim u vezi, prilikom određivanja poreskog perioda za koji se može smanjiti obračunati PDV potrebno je sagledati ispunjenost uslova na dan koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za određeni poreski period ako se poreska prijava podnosi zaključno sa 10. danom kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se podnosi poreska prijava, a ako se poreska prijava podnosi od 11. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se poreska prijava podnosi potrebno je sagledati ispunjenost uslova na 10. dan kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu. Primera radi, ako se osnovica smanji u poreskom periodu maj 2026. godine, uslovi za smanjenje PDV budu ispunjeni 10. juna 2026. godine, a poreska prijava za poreski period maj 2026. godine bude podneta 12. juna 2026. godine, smanjenje PDV vrši se za poreski period maj 2026. godine. Ukoliko bi u istom primeru uslovi za smanjenje bili ispunjeni 11. juna 2026. godine, smanjenje PDV izvršilo bi se za poreski period jun 2026. godine.

Pored toga, ovim članom predloženo je i da se podzakonskim aktom bliže urede oblik, sadržina i način izdavanja dokumenta o smanjenju, odnosno dokumenta o povećanju, kao i određena tehnička unapređenja.

Uz član 4.

Ovim članom predlaže se uređivanje jedinstvenog pravila u vezi ostvarivanja prava na odbitak prethodnog poreza na osnovu prihvaćene elektronske fakture u smislu da obveznik PDV može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za poreski period na osnovu elektronske fakture, ako je elektronska faktura prihvaćena zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period u skladu sa ovim zakonom, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, nezavisno od toga da li je poreska obaveza nastala u poreskom periodu za koji podnosi poresku prijavu ili u nekom od prethodnih poreskih perioda i nezavisno od toga da li je elektronska faktura izdata na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana. Navedeno pravilo primenjuje se za svaki poreski period na isti način.

Istim članom predlaže se uređivanje jedinstvenog pravila za ostvarivanje prava na odbitak prethodnog poreza na osnovu sačinjenog internog računa u smislu da obveznik PDV može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za poreski period na osnovu internog računa, ako je interni račun sačinjen zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period u skladu sa ovim zakonom, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, nezavisno od toga da li je poreska obaveza nastala u poreskom periodu za koji podnosi poresku prijavu ili u nekom od prethodnih poreskih perioda i nezavisno od toga da li je interni račun sačinjen na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana.

Primera radi, ako bi obaveza za obračunavanje PDV za promet usluga stranog lica koje nije obveznik PDV u Republici Srbiji nastala u poreskom periodu maj 2026. godine, interni račun sačinjen 10. juna 2026. godine, a poreska prijava za poreski period maj 2026. godine podneta 14. juna 2026. godine, pravo na odbitak prethodnog poreza moglo bi da se ostvari za poreski period maj 2026. godine, ako su ispunjeni ostali propisani uslovi. Ukoliko bi u istom primeru interni račun bio sačinjen 11. juna 2026. godine, pravo na odbitak prethodnog poreza moglo bi se ostvariti za poreski period jun 2026. godine.

Pored toga, ovi članom predlaže se da obveznik PDV može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je nastala obaveza obračunavanja PDV, u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV.

Uz član 5.

Ovim članom predlaže se da se ispravka odbitka prethodnog poreza zbog smanjenja osnovice vrši na osnovu dokumenta o smanjenju izdatog u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV, a ne na osnovu same činjenice da je došlo do smanjenja osnovice. U slučaju povećanja osnovice, obveznik PDV kojem je izvršen promet dobara i usluga može da, u skladu sa tom izmenom, na osnovu dokumenta o povećanju izdatog u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV, ispravi odbitak prethodnog poreza koji je po tom osnovu ostvario.

Predlaže se da se ispravka odbitka prethodnog poreza odnosi i na primaoce dobara i usluga koji se smatraju poreskim dužnicima.

Pored toga, predlaže se da se ispravka odbitka prethodnog poreza vrši i po osnovu storniranja dokumenata (računa, internog računa, avansnog računa i dr.), koji utiču na odbitak prethodnog poreza.

Obveznik PDV koji je ispravio - smanjio odbitak prethodnog poreza može da dostavi obaveštenje o toj ispravci obvezniku PDV - prethodnom učesniku u prometu, odnosno primaocu avansa, a ako obveznik PDV nije koristio pravo na odbitak prethodnog poreza, može da dostavi obaveštenje obvezniku PDV - prethodnom učesniku u prometu, odnosno primaocu avansa da obračunati PDV nije koristio kao prethodni porez. Dostavljanje navedenih obaveštenja ne predstavlja obavezu, već pravo obveznika PDV, uz napomenu da je reč o zakonskom rešenju koje se ovim zakonom ne menja.

Ispravka odbitka prethodnog poreza vrši se i na osnovu overenog prepisa zapisnika o sudskom poravnanju.

Ovim članom predlaže se i određivanje poreskog perioda za koji se vrši ispravka odbitka prethodnog poreza. Naime, obveznik PDV vrši ispravku - smanjenje odbitka prethodnog poreza za poreski period ako na dan koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu poseduje dokument o smanjenju ili je u tom vremenskom periodu izvršeno storniranje dokumenta po osnovu kojeg dolazi do obaveze ispravke - smanjenja odbitka prethodnog poreza. Obveznik PDV vrši ispravku - povećanje odbitka prethodnog poreza za poreski period za koji su u skladu sa ovim zakonom ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava na odbitak prethodnog poreza, a u slučaju storniranja ako je na dan koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu izvršeno storniranje dokumenta po osnovu kojeg dolazi do ispravke - povećanja odbitka prethodnog poreza. Primera radi, ako bi u avgustu 2026. godine došlo do smanjenja osnovice za promet usluga izvršen u julu 2026. godine, a dokument o smanjenju izdat 10. septembra 2026. godine, obveznik PDV - primalac usluga koji je istog dana primio dokument o smanjenju i koji 12. septembra 2026. godine podnosi poresku prijavu za poreski period avgust 2026. godine, imao bi obavezu da za taj poreski period ispravi - smanji odbitak prethodnog poreza. Međutim, ukoliko bi u istom primeru dokument o smanjenju bio izdat i primljen 11. septembra 2026. godine, tada bi obveznik PDV - primalac usluge imao obavezu ispravke - smanjenja odbitka prethodnog poreza za poreski period septembar 2026. godine. Prema važećem zakonskom rešenju, obaveza ispravke - smanjenja odbitka prethodnog poreza u obe situacije postojala bi za poreski period avgust 2026. godine.

Pored navedenog, ovim članom predlaže se i propisivanje ovlašćenja ministru finansija da podzakonskim aktom bliže uredi način ispravke odbitka prethodnog poreza kod izmene osnovice, uključujući i po osnovu storniranja, kao i oblik, sadržinu i način dostavljanja obaveštenja o ispravci - smanjenju odbitka, odnosno obaveštenja da obračunati PDV nije korišćen kao prethodni porez.

Uz član 6.

Ovim članom predlaže se da u slučaju izdavanja periodičnih računa za promet vode, električne energije, prirodnog gasa i energije za grejanje, odnosno hlađenje krajnjim potrošačima, period za koji se izdaje taj račun ne može biti duži od godinu dana.

Pored toga, ovim članom predlaže se da korisnik sistema elektronskih faktura određen zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje sačinjava interni račun u sistemu elektronskih faktura određenog tim zakonom. Na taj način smanjuje se broj dokumenata koji se sačinjavaju po osnovu prometa dobara i usluga za koji je primalac dobara i usluga poreski dužnik u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV, avansa, povećanja osnovice za promet, smanjenja osnovice za promet i smanjenja avansa. Naime, kako je propisima kojima se uređuje PDV predviđeno da se u navedenim situacijama sačinjava interni račun, a propisima kojima se uređuje elektronsko fakturisanje da se za iste situacije sačinjava odgovarajuća Pojedinačna evidencija PDV po osnovu nabavki, predloženo rešenje treba da dovede do smanjenja dokumenata i jednostavnijeg postupanja obveznika PDV i drugih korisnika sistema elektronskih faktura.

Takođe, ovim članom predlaže se i tehničko unapređenje teksta.

Uz član 7.

Ovim članom predlažu se jedinstvena pravila koja se odnose na storniranje računa sa iskazanim PDV, internog računa sa iskazanim PDV, kao i dokumenata po osnovu čijeg storniranja dolazi do povećanja osnovice, odnosno obračunatog PDV.

Naime, prema predloženom rešenju, obveznik PDV koji je izdao račun sa iskazanim PDV dužan je da iskazani PDV plati. U slučaju storniranja tog računa zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, smanjuje se iznos osnovice za taj poreski period, a iznos PDV može da se smanji za isti poreski period ako je obveznik PDV u navedenom vremenskom periodu izdao novi račun u skladu sa ovim zakonom, u slučaju kada postoji obaveza izdavanja računa, i ako poseduje obaveštenje primaoca računa - obveznika PDV ili lica koje ima pravo na refakciju PDV u kojem je navedeno da PDV iskazan u računu nije korišćen kao prethodni porez, odnosno da za taj iznos PDV nije i neće biti podnet zahtev za refakciju PDV, u slučaju kada je račun izdat obvezniku PDV ili licu koje ima pravo na refakciju PDV.

Za razliku od navedenog, prema sadašnjem zakonskom rešenju najraniji poreski period za koji može da se smanji obračunati PDV je poreski period u kojem je storniran račun.

Primera radi, ako je promet dobara izvršen 9. aprila 2026. godine, račun za taj promet izdat 10. aprila 2026. godine, isti račun storniran 10. maja 2026. godine i tog dana izdat novi račun i primljeno obaveštenje kupca dobara - obveznika PDV, pri čemu obveznik PDV - prodavac dobara 12. maja 2026. godine podnosi poresku prijavu za poreski period april 2026. godine, prema važećem rešenju obveznik PDV - prodavac dobara ima pravo da smanji obračunati PDV po osnovu storniranja prvog računa za poreski period maj 2026. godine, dok bi prema predloženom rešenju to pravo imao za poreski period april 2026. godine. Ukoliko bi u istom primeru prvi račun bio storniran 11. maja 2026. godine i istog dana izdat novi račun i primljeno obaveštenje obveznika PDV - kupca dobara, obveznik PDV - prodavac dobara imao bi pravo na smanjenje obračunatog PDV po osnovu storniranja prvog računa za poreski period maj 2026. godine (i po važećem i po predloženom rešenju).

Prema predloženom rešenju, ako je interni račun storniran zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, smanjuje se iznos osnovice za taj poreski period, a iznos PDV može da se smanji za isti poreski period ako je u navedenom vremenskom periodu sačinjen novi interni račun u skladu sa zakonom kojim se uređuje PDV (u slučaju kada postoji obaveza sačinjavanja internog računa) i ispravljen odbitak prethodnog poreza (ukoliko je obračunati PDV korišćen kao prethodni porez).

Takođe, predloženo je da kada je reč o storniranju dokumenata koje dovodi do povećanja poreske osnovice, odnosno obračunatog PDV, izvršenog zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, da se za taj poreski period povećava iznos osnovice, odnosno iznos obračunatog PDV koji je prethodno bio smanjen.

Pored toga, predloženo je da lice koje iskaže PDV u računu, a nije obveznik PDV, ima obavezu plaćanja iskazanog PDV bez prava da ispravi iskazani iznos PDV. Navedeno rešenje identično je važećem rešenju.

Uz član 8.

Ovim članom predloženo je tehničko usklađivanje teksta.

Uz član 9.

Ovim članom predlaže se uvođenje mogućnosti da u poreskoj prijavi PDV za poreski period (bilo koji) bude iskazan iznos manje obračunatog PDV, odnosno iznos više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode. Iskazivanjem tih podataka smatra se da je otklonjena greška koja je za posledicu imala pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze i obveznik PDV nema obavezu podnošenja izmenjene poreske prijave u smislu zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Ta radnja - iskazivanje podatka o iznosu manje obračunatog PDV, odnosno iznosu više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode u poreskoj prijavi za poreski period ne smatra se podnošenjem izmenjene poreske prijave, što znači da se ovim rešenjem ne ukida mogućnost podnošenja izmenjene poreske prijave u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Naime, predloženim rešenjem stvaraju se uslovi da se u poreskoj prijavi za poreski period (bilo koji) otklone greške iz prethodnih poreskih perioda koje su imale za posledicu manje utvrđeni iznos poreske obaveze, pri čemu ne postoji ograničenje po pitanju broja otklanjanja grešaka na navedeni način za razliku od izmenjene poreske prijave koja se može podneti najviše dva puta. Pored toga, u slučaju iskazivanja podatka o iznosu manje obračunatog PDV, odnosno iznosu više iskazanog prethodnog poreza za prethodne poreske periode u poreskoj prijavi za poreski period, smatraće se da greškom u prvobitnoj poreskoj prijavi nije učinjeno krivično delo ili prekršaj iz zakona kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija. Predloženim rešenjem ne uređuju se pitanja koja se odnose na kamatu, što znači da se i u slučaju primene tog rešenja na manje utvrđeni iznos poreske obaveze obračunava i plaća kamata u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija.

Uz član 10.

Ovim članom predlaže se odlaganje uvođenja preliminarne poreske prijave za godinu dana. Naime, kako je Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, broj 94/24) predviđeno da će se pravila koja se odnose na preliminarnu poresku prijavu primenjivati počev za poreski period januar 2026. godine, odnosno januar - mart 2026. godine, a da je, u međuvremenu, zaključeno da je potrebno pojednostaviti određena zakonska rešenja kako bi se smanjio broj grešaka u postupanju, ovim zakonom predlaže se uvođenje preliminarne poreske prijave počev za poreski period januar 2027. godine, odnosno januar - mart 2027. godine.

Uz član 11.

Ovim članom predlaže se da će se odredbe ovog zakona koje sadrže ovlašćenja za donošenje podzakonskih akata primenjivati od dana stupanja na snagu ovog zakona, kao i da će se podzakonski akti doneti u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Uz član 12.

Ovim članom predlaže se da ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”, a da će se primenjivati počev za poreski period april 2026. godine, odnosno april - jun 2026. godine, osim člana 2. ovog zakona koji će se primenjivati od 1. januara 2026. godine, člana 9. ovog zakona koji će se primenjivati počev za poreski period januar 2027. godine, odnosno januar - mart 2027. godine i člana 10. ovog zakona koji će se primenjivati od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Izvor: Vebsajt Vlade, 03.11.2025.